آوای فریبا

سجاد روانمرد

آقای "سجاد روانمرد"، شاعر و مداح لرستانی، زاده‌ی بروجرد است.

 

سجاد روانمرد

آقای "سجاد روانمرد"، شاعر و مداح لرستانی، زاده‌ی بروجرد است.
او در جشنواره‌ی مختلفی موفق به کسب عنوان شده است، از جمله:
- همایش استانی شعر «علمداران» در بروجرد
- عصر شعر «انقلاب» در دورود
- همایش منطقه‌ای شعر «بانوی نور» در بروجرد
و...
 

◇ نمونه‌ی شعر:
(۱)
رسیده شأن تو از دل خاک تا به افلاک یا محمد(ص)
چرا که افلاک زیر پای تو می‌شود خاک یا محمد(ص)
نمی‌رسد آدمی به درک مقام تو تا به روز محشر
که جایگاه تو از ازل بوده فوق ادراک یا محمد(ص)
تو آمدی و گرفت دنیا هویت از برکت وجودت
دلیل خلقت تو بوده‌ای طبق نصّ «لولاک» یا محمد(ص)
کسی که در کوه زد صدا یا علی(ع) شنیده است در جوابش
دو مرتبه داده پاسخش را به لحن پژواک یا محمد(ع)
تو و علی(ع) روح واحدی بوده‌اید اگر در دل دو پیکر
به شوق روی تو کرده پس کعبه سینه را چاک یا محمد(ص)
پناه عالم تویی که هر دفعه رد شدی از دل بیابان
به دامن تو دخیل بسته‌ست خار و خاشاک یا محمد(ص)
زبان من قاصر است و باید بخوانم اینجا برای مدحت
سروده‌ی نابی از غزل‌های «میرشکاک» یا محمد(ص)*
« ز سر بیرون نخواهم‌ کرد سودای محمد(ص) را
نمی‌گیرد خدا هم در دلم جای محمد(ص) را»
----------
*اشاره به غزل زیبای استاد یوسفعلی میرشکاک
 

(۲)
باران رحمت تو به ما بی‌امان رسید
از دست تو به سفره‌ی ما آب و نان رسید
با کام تلخ نام تو را تا صدا زدم
چندین پیاله‌ی عسل از آسمان رسید
حُر دشمن تو بود ولی شد شهید تو
پیش تو از کجا به کجا می‌توان رسید
هر اربعین به سمت تو جاری شد این جهان
دریای زائران تو تا بیکران رسید
در روز حشر خنده کنان می‌رسد اگر
هرکس به کربلای تو گریه کنان رسید
پایان سبز، وعده‌ی سرخی راه توست
پس باید از مسیر تو تا جمکران رسید.
 

(۳)
همیشه باز خواهد شد گره از کار با گریه
شفا می‌گیرد آخر آدم بیمار با گریه
گرفتاری ندارد روز محشر آن که در روضه
سلامی داده سمت تو فقط یک بار با گریه
به یاد تشنگی‌ها و ترک‌های لبت با بغض
همیشه آب خوردم لحظه‌ی افطار با گریه
به یاد دخترت با دخترم دیروز با سرعت
گذشتم از میان کوچه و بازار با گریه
همیشه می‌گذارم در فراق صحن تو سر را
به جای شانه‌ات بر شانه‌ی دیوار با گریه
دوباره اسمی از دیوار آمد ناگهان در من
نوای روضه‌های کوچه شد تکرار با گریه
شنیدم از همان روزی که زهرا(س) پشت در افتاد
چَکُش را می‌زند بر میخ در نجار با گریه.
 

(۴)
عجیب نیست که دائم سر زبان من است
حسن قشنگ‌ترین واژه در جهان من است
اگر به گفتن ذکرش همیشه مشغولم
زبان برای همین کار در دهان من است
همیشه أشهَدُ أَنّ حسن کریم الله(ع)
پس از علی ولی الله(ع) در اذان من است
گدای سفره‌ی او بوده‌اند اجدادم
همین بزرگترین فخر خاندان من است
به تیره روزی شب‌های خویش مفتخرم
برای اینکه حسن(ع) ماه آسمان من است
غم نداری خود را نمی‌خورم هرگز
چرا که مُهر حسن(ع) پای آب و نان من است
مرا به شاعر درگاه او شناخته‌اند
هزار شکر که در شهر این نشان من است
قبول اگر غزلم در خور مقامش نیست
ولی محبت او برتر از توان من است
اگر چه جان جهان شد برای ما اما
همیشه گفته حسن(ع) جان حسین(ع) جان من است.
 

(۵)
نه! جز تو دیگر ام‌المومنینی(ع) نیست در عالم
برای حضرت خاتم(ص) نگینی نیست در عالم
انیسی بهتر از احمد(ص) برای تو نبوده، پس
برایش بهتر از تو هم‌نشینی نیست در عالم
بدون‌شک پذیرفتی چنان دین پیمبر(ص) را
که مانند یقین تو یقینی نیست در عالم
تو پشتیبان سختی‌های پیغمبر(ص) شدی یعنی
به‌ غیر از چادرت حصن‌حصینی نیست در عالم
شده عرش خدا فرش قدم‌های تو در خانه
شرافت‌مندتر از آن، زمینی نیست در عالم
توسل کرده‌ام هر بار بر زهرا(س) و اولادش(ع)
که جز اولاد تو حبل‌المتینی نیست در عالم
تو بودی گنج ارزشمند حق در دست پیغمبر(ص)
که غیر از او برای تو امینی نیست در عالم
همان‌گونه که ام‌المومنینی(ع) نیست غیر از تو
به‌جز حیدر امیرالمومنینی(ع) نیست در عالم
فقط اولاد تو ارثیه‌دار خوبی‌ات هستند
که دستان تو در هر آستینی نیست در عالم
کفن آخر برایت از بهشت آمد، خدا را شکر..‌.!
به‌جز این روضه‌ها حرف‌ حزینی نیست در عالم.
 

(۶)
چنان شیری که از بیشه خرامان می‌زند بیرون
علی(ع) از قلب بیت الله خندان می‌زند بیرون
علی(ع) مرز میان کفر و ایمان است، با مهرش
یقیناً از میان کفر، ایمان می‌زند بیرون
کسی که حب حیدر(ع) دارد از آتش نمی‌ترسد
که جای شعله از هیزم گلستان می‌زند بیرون
یقین دارم که اسماعیل(ع) ذکر یا علی(ع) گفته است
که زمزم از لب خشک بیابان می‌زند بیرون
زمان خواندن مدحش میان جمع دقت کن
پس از نام علی(ع) از هر دهان جان می‌زند بیرون
کسی که با علی(ع) آغاز کرده کار و بارش را
سراسر برکت از روزی دکان می‌زند بیرون
کسی که اهل تفسیر است می‌داند بدون شک
فقط مدح علی(ع)، از بطن قرآن می‌زند بیرون
اشارت می‌کند خورشید هم با شوق از مغرب
به عشق ماه رویش از گریبان می‌زند بیرون
رصد می‌کرد میدان را علی(ع) قبل از رجز خوانی
از این آرامش در جنگ طوفان می‌زند بیرون
چنان بر قلب لشگر می‌زد انگار از دل دریا
به سمت ساحل، امواج خروشان می‌زند بیرون
علی(ع) از میمنه بر قلب لشگر می‌شود داخل
علی(ع) از میسره با تیغ بران می‌زند بیرون
خمارآلوده می‌بوسد چنان هر گوشه را انگار
شراب کهنه از دیوار ایوان می‌زند بیرون
به دامان نجف دست توسل می‌زند عالم
همیشه سائل از دربار سلطان، می‌زند بیرون.
 

(۷)
روی ضریحت می‌گذارم تا سرم را
انگار در آغوش خود دارم حرم را
با گریه آمد هر کسی با خنده برگشت
فهمیدم اینجا معنی جود و کرم را
با دست خالی آمدم چیزی ندارم
آورده‌ام با خود فقط چشم ترم را
من رو به روی گنبد تو نذر کردم
تنها النگوهای دست مادرم را
مثل کبوترهای صحنت پهن کردم
در زیر پای زائران بال و پرم را
حالا که دقت میـکنم صحنی نداری
هرچند می‌گردم همه‌ دور و برم را
با این خیالات دلم جای ضریحت
باید به روی خاک بگذارم سرم را
 

گردآوری و نگارش:
#زانا_کوردستانی
 

┄┅═✧❁💠❁✧═┅┄
 

سرچشمه‌ها
https://t.me/newsnetworkraha
https://t.me/mikhanehkolop3
https://t.me/leilatayebi1369
https://t.me/rahafallahi
@sajad_ravanmard
https://www.mehrnews.com
https://www.ibna.ir
و...

ڕێناس ژیان

ماموستا "ڕێناس ژیان" (Rênas Jiyan) شاعیرێکی گرنگی باکووری کوردستانە. لەدایکبووی ١٩٧٤ـی ناوچەی قۆسەر لە پارێزگای مێردینە. 

 

ڕێناس ژیان

ماموستا "ڕێناس ژیان" (Rênas Jiyan) شاعیرێکی گرنگی باکووری کوردستانە. لەدایکبووی ١٩٧٤ـی ناوچەی قۆسەر لە پارێزگای مێردینە. زانکۆی دیجلەی تەواو کردووە و ساڵانێک مامۆستای سەرەتایی بووە. ساڵی ١٩٩٩، یەکەمین دیوانی بە ناونیشانی ژانیا بڵاو کردووەتەوە. ساڵی ٢٠٠٢، بە هۆی هەوڵەکانی بۆ زمانی کوردی لەگەڵ ١٢ کەسی تردا دەستگیر کراوە و ئەشکەنجە دراوە. لە ساڵی ٢٠٠٣ـەوە نووسیاری وەشانخانەی بەڵکی و لە ساڵی ٢٠٠٧ـەوە بەرپرسی گۆڤاری چرووسکە. ساڵی ٢٠١٦ سەرلەنوێ دەستبەسەر کراوە و دوای حەفتەیەک ئازاد کراوە. هۆنراوەی "بەر لەوەی هەڵمبواسن" بە ئاگاداریی شاعیر بە کوردیی ناوەندی (سۆرانی) داڕێژراوەتەوە.
 

(۱)
[بەر لەوەی هەڵمبواسن]
بەر لەوەی هەڵمبواسن
باسی گەنمی نەرمونیانم بۆ بکەن
ئەو گەنمانەی هاوبەشە چارەنووسی سەرم و سەریان
ئەو گەنمانەی لە خەمی من ملیان دەخەنە بەر دەمی مەڵەغان

بەر لەوەی هەڵمبواسن
باسی مەردایەتی و سەرهەڵدانی گەنمە سەربڕاوەکانم بۆ بکەن!
گەر گوللەیشتان زۆر پێیە، مەخزەنێکی ڕەبەق ڕووەو ئاسمان بتەقێنن!

بەر لەوەی هەڵمبواسن
لە باخەڵم
یان لە زێڕی ژنەکەم
چنگێک ژینی چواردەخۆرم بۆ بکڕن
بەر لەوەی هەڵمبواسن
گەر دواداخوازیم لێ دەپرسن
وەک چۆن جەلادەکان دەپرسن
داخوازیم ئەوەیە، گوێ بگرن:
بچن کوتەگۆشتە سوننەتکراوەکەم بخۆن!
بەر لەوەی هەڵمبواسن چاوم بکەنەوە!
ها، پێتان دەڵێم چاوم بکەنەوە!
گەر پیاون سەیری ناوەوەی بکەن!
دوای ئەوەی هەڵتانواسیم
بە شەهوەتێکی زۆرەوە دەستدرێژی بکەنە سەر تەرمەکەم
ئاهەنگی سەرکەوتنە نەمرەکەتان بگێڕن
بە شەراب و گۆشتی تەرمەکەم!

من ژەهرم!
دوای ئەوەی خواردتانم
سواری ئەسپە ئاسنینەکانتان ببن
و بە جەهەننەم بچن! 
 

(۲)
پۆرکورا دیا من
ل سەر دکا مالێ
هین ل هێڤیا منە
هین
وێ ل ور پۆر سپی کر
من ل ڤر ژین سپی کر.
 

(۳)
ژ وێ شەڤا ب شەوبێ
بێهنا فریکێن شەوتی دهات ژ چۆلێ
چەند خارێن من وندا بووبوون ل نەوالا واوەیلێ
دەستمێژا تە و ژانێ ژ هەڤدو ناشکێ
هەبهنارکێ!
من ژ تە رە گۆت نەخەیدە ژ وێ چیرۆکێ
وێ گەوریا تە دل بدە کێرێ
ل کەربەلایێ
بەلێ دەلالێ
 

(۴)
ل چۆل و چیان پەزکۆڤیان ئەز ژ خوە رە کرم ئێم
د پۆزێ زناران دە بووم خزێم
دەرم و تێم
دەرم و تێم

 

گڵاڵەکردنی ئەم بابەتە:
#زانا_کوردستانی

ریناس ژیان

درود بر شما

وقت بخیر

 

 

ریناس ژیان

استاد "ریناس ژیان" (به کُردی: ڕێناس ژیان) شاعر نامدار کُرد زبان، زاده‌ی سال ۱۹۷۴ میلادی، در محله‌ی قوسر شهر ماردین ترکیه است.
وی بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه دجله، مدتی به شغل معلمی پرداخت.
در سال ۱۹۹۹ میلادی نخستین مجموعه شعر خود را با نام "ژانیا" منتشر کرد.

 

(۱)
پیش از آنکه به دارم بیاویزید
از گندم‌های خوشمزه برایم بگویید
آن گندم‌هایی که شریک بخت سیاه من و شمایند
آن گندم‌هایی که در غم من،
گردنشان را به دهان ملخ‌ها می‌سپارند

پیش از آنکه به دارم بیاویزید
دیده‌گانم را بگشایید
با شمایم،
چشمانِ مرا باز کنید!
و اگر مَردید
به آن‌ها بنگرید!

پس از آنکه به دارم آویختید
با شهوتی بی‌پایان
به پیکرم تجاوز کنید
و پیروزی نهایی خود را
با شراب و با گوشتِ کباب شده‌ی
جسد من جشن بگیرید!

من زهرم!
پس از نوشیدنم،
بر اسب‌های آهنینتان سوار شوید
و رو به جهنم برانید...
 

نگارش و ترجمه:
#زانا_کوردستانی

بلین صالح

آقای "بلین صالح" (به کُردی: بەڵێن ساڵح) شاعر، روزنامه‌نگار و مجری بخش کُردی صدای آمریکا بود.

 

بلین صالح

آقای "بلین صالح" (به کُردی: بەڵێن ساڵح) شاعر، روزنامه‌نگار و مجری بخش کُردی صدای آمریکا بود.
وی برادر آقای "برهم صالح" رئیس جمهور پیشین عراق بود.
آقای صالح، در سال ۱۹۶۱ میلادی، در حلبچه به دنیا آمد و از سال ۱۹۹۶ به آمریکا رفت و از سال ۱۹۹۹ در بخش کُردی صدای آمریکا، برنامه‌ای با عنوان "زندگی در فرهنگ" را راه‌اندازی کرد.
وی در ۳۰ مارس ۲۰۲۵ میلادی، در آمریکا درگذشت.

■●■

ماموستا "بەڵێن ساڵح"، شاعیر و رۆژنامەوانى بەشى کوردیى دەنگى ئەمریکا و براى "بەرهەم ساڵح"، سەرۆککۆمارى پێشووى عێراق، بوو.
بەڵێن، له ساڵى ۱۹۶۱ زایه‌نی له شاڕی حەڵەبجە، لە دایکبووە و لە ساڵی ۱۹۹۶ـەوە لە ئەمریکا دەژیا، لە مانگی کانوونى یەکەمى ساڵی ۱۹۹۹ـەوە، لە بەشی کوردیی دەنگی ئەمریکا کارى دەکرد و بەرنامەى "ژیان لە فەرهەنگدا"ـى پێشکەش دەکرد.
بەڵێن ساڵح، لە سەرەتاکانی ساڵانی نەوەدەکانەوە دەستى بەکارى رۆژنامەوانى کردووە و لە ژمارەیەک گۆڤار و رۆژنامە و رادیۆ و تەلەڤزیۆنی هەرێمی کوردستان کارى کردووە.
ماموستا بەڵێن، ڕۆژی یەکشەممە ۶ پوشپه‌ری ۲۰۲۵ زایه‌نی، کۆچى دوایی‌کرد.
 

(۱)
[شەهید جیهان]*

جیهان، هەرگیز جیهان جێناهێڵێت و هەر لێرەیە

ڕۆژی ۲۶ی ۱۰ی ۲۰۲۳
ئەو ڕۆژەیە،
گۆرانییەکی کایا کوژرا،
قەتما‌غەی برینی کۆن و نوێی مێژووم هەڵدرانەوە،
ئەو ڕۆژەیە خانی،
لەسەر مەم و زین هەڵواسرا،
لەیلا قاسم جارێکی تر لە سێدارە درایەوە،
تەوارەکانی نیشتمان تەرە کران.
ئا لەو ڕۆژەدا،
باوەگوڕ گوڕ و تاڤگەکانی کۆساران دەگریان،
بە کوڵ دەگریان...
ئا باش بوو بیرم کەوتەوە،
هەر لەو ڕۆژەدا هەولێر و پیرە نیشتمانیشم
سەرپۆشی ماتەمیان پۆشی.
 
ئا لەو ڕۆژەدا،
جیهانی پاکیزەیی،
جیهانی دایک و
جیهانی مامۆستا و
جیهانی هەقبێژ و
جیهانی هیوا و
جیهانی ئازادی و
جیهانی باخچە و
جیهانی گۆرانی و
جیهانی شیعر و
جیهانی هونەر و
جیهانی مەل و
جیهانی کورد و
جیهانی ئاسمانی بێنەواکان،
جیهانی خۆشەویستی لە خوداوە فێربە،
بووە قوربانیی دەستی ئەو تەورەی خەونی دارستانەکانی دەبڕینەوە،
ئەو چەتەوڵەی زمانی ساواکانمانی داغان دەکرد،
ئەو جەردەیەی خوێنی بە لیرە ڕەشادییەکان دەگۆڕیەوە،
ئەو چەقاوەسوەی چۆلەکەی بە دارتێلەکان و هەورەبانەکانمانەوە نەهێشت،
ئەو بێ ویژدانەی ویژدانیش خەڵتانی خوێن دەکات و وشەیشی شەڵاڵی مەرگ دەکرد.
ئا لەو ڕۆژەدا،
ئاو لە سەرچاوەی خۆی دەپرسی،
پاسارییەکان بە چرپە دەیانپرسی،
درەخت لە ڕەگ و لە ئاسمان و لە خوای خۆیی دەپرسی،
بنار و لوتکەی شاخ لە یەکیان دەپرسی؛ 
شەقام و کۆڵان و گەڕەک و شار لە یەکیان دەپرسی،
کوا؟
ئەوە بۆ مامۆستا،
ئەم ئێوارەیە نەگەڕایەوە و درەنگ کەوت؟
پەڵە هەورێک بار و بارگەی خۆی پێچابووە و بڕوات و ئیتر سەر نەکاتەوە بەو ئاواییەدا؛
بە گریانەوە و لەگەڵ ئاوازێکی بە سوێدا،
وتی
"ئەگەرچی جیهان نایەتەوە و ناگەڕێتەوە،
وەلێ هەموومان لە وانەکانی جیهاندا دەژین."

وانەی یەکەمی جیهان:
گۆچانەکان بشکێنین؛
قاچی چەپ و ڕاستمان ئاشتدەبنەوە
پێڵاوەکان جێبهێڵین؛
هەنگاوەکان ئاوێزانی ڕێگەکان دەبن
کلدانەکان فڕێبدەین؛
چاوەکان پڕ بە خۆیان دەبینن
تەماشاکان، هێدی هێدی دەبنە دەنکە مرواری و
مێژووی تریفە و شەونم دەنوسنەوە.

وانەی دووهەمی جیهان:
"بە هەموو پەرداخە شەرابەکانی ئەم دنیا بێ مۆڕاڵە، ناتوانن تەقەڵێک لە حەسرەتی ئەو هەورە گریاوە بدەن!! نە شەونمە شەرمنەکانی باخچەکانی غەیب و نە کلوە بەفرەکانی تەمتومانی هەناسە وردوخاشبووەکان، ناتوانن لە بەردەم نزولەی ئەو پاساریەی ڕێی گەڕانەوە نازانێت، حاڵ نەگرن وەک ئەو دەروێشەی پێش لەدایکبوونی مرد!! ئای مەرگ چەندە لە ژیان جوانتر و میهرەبانتریت."
جیهان، شۆخ و شەنگیی و پیرۆزیی میهرەبانیی بەخشی بە مەرگ، مەرگ چۆکی داداوە لەبەر پێیەکانیدا، مەرگ جیهانی نەبرد، جیهان مەرگی برد و ڕۆی، هەتا بە خوێنی خۆی و هەناسەی خۆیی و ئاگری جەستەی خۆی ژیانێکی تر و جیهانێکی تر و مێژوویەکی تریش بۆ ئازادی و هەقبێژی  بنوسێتەوە؛ ڕۆی، هەتا چەپکە گوڵی ئێرە بدات لە ئێخەی ساکینە و لەیلا و سۆران و سەردەشت و کاوە و وەدات و داروبەردی ئەم نیشتمانە غەمگینە.

وانەی سێهەمی جیهان:
"جێماوم...
لە سەفەری برینی ڕۆحی تەنیایی
لە کۆچی باڵندەیەکی هەتیو
لە بیابانی خمخۆرکی ئەم سەدەیەدا
لەو ڕۆژەوەی مێژووی کۆکردنەوەی هەنگاوەکان ئەزبەر دەکرا
لەو شەوەی خوا تەمەنی دەنوسییەوە
ئەو سپێدەیەی قەدەر هەڵدەوەری
ئەو ئێوارەیەی بۆنی گوڵێکی تاقانە هەڵیمژیم
جێمام...
ئەمە قەدەری ئینسانێکە
لە ژیاندا بۆ ژیان دەگەڕێت و
لە بێناونیشانیی خۆیدا
جێدەمێنیت!"

وانەی چوارهەمی جیهان:

"گوناهه‌کانی خۆمم خۆشده‌وێن...
پێده‌که‌نم به‌ سه‌وڵه‌جانی ده‌ستی سوڵتانه‌ ڕزیوه‌کان
به‌ هه‌رزه‌کاره‌ سیاسیه‌کان
به‌ دزه‌ پۆشته‌ و په‌رداخه‌کان
پێده‌که‌نم به‌ ژیان
به‌ مه‌رگ...
ئای له‌ ژیان چ جادوگه‌رێکه‌
ڕۆژه‌کانمان لێده‌سێنێته‌وه‌ و شه‌وانمان له‌ باخه‌ڵی خۆی ده‌نێت
هه‌مووشیان ده‌کاته‌ ئاوازێک بۆ‌ گۆرانی مه‌رگ..."
---------
پ.ن: شهید جیهان ته‌ها

 

گڵاڵەکردنی ئەم بابەتە:
#زانا_کوردستانی

شهرام شاهرختاش

استاد شادروان "شهرام شاهرختاش"، شاعر و منتقد پیشکسوت، زاده‌ی سال ۱۳۲۷ خورشیدی، بود.

 

شهرام شاهرختاش

استاد شادروان "شهرام شاهرختاش"، شاعر و منتقد پیشکسوت، زاده‌ی سال ۱۳۲۷ خورشیدی، بود.
او از دهه‌‌ی ۴۰ شروع به فعالیت کرد و نقدهای بسیاری از او در مطبوعات و مجله‌های آن زمان از جمله مجله‌ «آیندگان» و «فردوسی» منتشر شده است. 
شعرهای وی بیشتر اجتماعی و سیاسی است و حال و در آنها هوای درونی شاعر نسبت به محیط گذشته، دیده می‌شود.
این شاعر نخستین کتاب شعرش را در سال ۱۳۴۶ با نام «خواب‌های فلزی» منتشر کرد. «شهر دشوار حنجره‌ها» (۱۳۴۸)، «فصل غلیظ گیسو» (۱۳۵۰)، «از این دریای ناپیدا کرانه» و «دست بر پیشانی ایام» (۱۳۸۶) نیز دیگر کتاب‌های شعر منتشر شده او هستند.
این شاعر، از نسل طلایی دهه‌ی ۴۰ و شاعری شهری و پست‌مدرن بود، که نامش کمتر شناخته شده بود.
کتاب «مجموعه کامل اشعار» ایشان، توسط نشر افراز چاپ و منتشر شده است. در مجموعه کامل اشعار، کتاب‌هایی که طی سال‌های گذشته با عناوین «خواب‌های فلزی»، «شهر دشوار حنجره‌ها»، «فصل غلیظ گیسو»، «از این دریای ناپیداکرانه»، «دست در پیشانی ایام»، «کتاب شهرام شاهرختاش» و «شب درنگ» نشر یافتند ارائه شده است.
وی پس از مدتی کسالت، شب ۲۳ اردی‌بهشت ماه ۱۴۰۴، درگذشت.

─━⊰═•••❃❀❃•••═⊱━─

◇ نمونه‌ی شعر:
(۱)
باید ذخیره داشت؟
در اوقاتی‌که باید
- باید شهادت را وضو می‌گرفتیم
به نقب‌های باطل فکر کردیم
که چسبیده باشیم
طنابی را
تا بتوان صبحانه‌ی تاریخ را آبستن کرد!.

 

(۲)
[تبخیر]
با گله‌های علف
من تا بوی سرخ قتلگاه رفته‌ام.
در این صراحتِ لکنت
چریدن:
تا مرز براق کاردها
آزادی‌ست.
در هجوم شن‌های برخاسته
فلس‌های دریایی تبخیر می‌شوند
و در بلور کوچک ماهی‌ها
کویرهای سربی غارت
به ظرافت اصیل آب می‌رسند.
در این توحش بی‌تشریح
ترنم رجعت پنجره‌های اهلی نیست!
چگونه باور کنم
-در اغتشاش درهم جنگل-
کسی انتظار مرا می‌کشد
هنگام:
که هزارها سینه
در پذیرش میخک‌های مصنوعی
عقده‌های خاک را فراموش می‌کنند
هنگام:
که حتی تمامی جغدها عقیم‌اند.

 

(۳)
[رنگین‌کمان زباله]
از خوابی که شهادت خروسان را به فراموشی می‌سپارد
رفتگران بی‌خورشید
                         بر می‌خیزند و
                                        در سرودی
که بهار را به دو نیمه کرده است
با عصای فاجعه
                  تا عمق معابر مجبور
                                           می‌روند

بهار
     در دشنه‌ی جلادان
شکوفه را به قربانگاه می‌برد

رفتگران بی‌خورشید
فصلی خمیده بر دوش‌هایشان
                                    آرام
از رنگین‌کمان زباله می‌گذرند

هان!
     شهادت خروسان را
     کدام کس
     با سوت‌های شبانه‌اش
                               دنبال می‌کند؟
که تاریخ، تمامت تاریخ را
                                هنوز:
در اوراق حادثه تدوین نکرده است.
 

(۴)
[با خروس‌های آدامس]
ابرها
چه باری را
بر زمین می‌گذاشتند؟
                که خاک سوراخ می‌شد؟
در آن پذیرش مطلق چه رازی بود؟
که برهنگی ساده دستانت
                       به مرثیه می‌رفتند.

کسی که تمام شب را
استفراغ کرده بود
                   لباس‌هایش را به من قرض داد
تا خیابان‌های تجمع را
به مطالعه برخیزم:
من در گسترده‌ای رها می‌شدم
که «واگن» غربت بود.
میراث «دکل‌»ها
با هیچ پرنده‌ای به تقسیم دریا نمی‌رفتند
پاها
در کیسه‌های دربسته
با جهت‌های نامعلومی می‌گشتند
و قطب‌نماها
             خواب‌ترین آیه خود را
                                       می‌خواندند

من خوب می‌دانستم
من تا تداعی واژه خوب می‌دانستم که:
با خروس‌های آدامس
هیچ صبحی بیدار نخواهد شد.

 

(۵)
سربازان
در ترک‌های مه خشاب می‌گذارند
هان
هدف کجاست
در این فراسوی سراسیمگی؟
باد
شکل بال
می‌لغزد
در برج‌های دیده‌‌بانی
و در خشونت کرانه‌ی شلیک...
آه... ای
پر و
پرنده و
پرواز!

 

(۶)
انفجار اسم تو
گویاترین تسبیح ناب جان و جهان است
ای تغزل بی‌مرز راه
راه رها شده
از گستره‌ی تیره‌ی خاک هر چه بود و نبود

در این تداوم پایان
گند مردگان بی‌دل
زیباترین است
اسم تو
         ای یار
               گویاترین 

مرا
به آن سوی بی‌شرط
به فراسوی علل و اباطیل
بخوان

 

(۷)
از این فواصل دور 
                         بگو
چگونه گل را به سوی تو پرتاب کنم؟
پلک‌هایم را پایین می‌کشم 
تا تاریکی تعطیل شود
که روشنایی را فقط
با چشم‌های بسته می‌توان دید.

 

گردآوری و نگارش:
#زانا_کوردستانی

 

┄┅═✧❁💠❁✧═┅┄

سرچشمه‌ها
https://newsnetworkraha.blogfa.com
https://t.me/newsnetworkraha
https://t.me/mikhanehkolop3
https://t.me/leilatayebi1369
https://t.me/rahafallahi
www.m-bibak.blogfa.com
www.piadero.ir
www.cherouu.i
و...

 

عادل حیدری

آقای "عادل حیدری"، شاعر ایرانی، زاده‌ی ۱۰ شهریور ماه ۱۳۶۳ خورشیدی، در فارسان استان چهارمحال و بختیاری است.

 

عادل رحیمی

آقای "عادل حیدری"، شاعر ایرانی، زاده‌ی ۱۰ شهریور ماه ۱۳۶۳ خورشیدی، در فارسان استان چهارمحال و بختیاری است.
او پس از اخذ دیپلم، در سال ۱۳۸۱، در رشته‌ی جغرافیای طبیعی دانشگاه سراسری تبریز پذیرفته شد، و از همان سال نخست به سمت شعر و شاعری جذب و در انجمن‌های ادبی تبریز حاضر شد. پس از فارغ‌التحصیلی، برای خدمت سربازی به اهواز اعزام شد و در این دوره نیز فضای شعری اهواز را تجربه کرد.
ایشان هم اکنون به عنوان مسئول روابط عمومی شهرداری فارسان و دبیر انجمن شعر مولوی فارسان مشغول به فعالیت است و تاکنون چندین مقام در کنگره‌های شعر کشوری و استانی، از جمله جایزه‌ی سومین کنگره ملی شعر فاطمیه را کسب کرده است.
از او مجموعه شعری با عنوان «سم نداشتم» چاپ و منتشر شده است. این مجموعه در قطع رقعی و ۱۱۲ صفحه، در سه بخش شعرهای دفاع مقدس، آیینی و شعرهایی با موضوع آزاد سروده شده است.
 

◇ نمونه‌ی شعر:
(۱)
[تقدیم به همسران صبور شهدا]
دو دل بود، می‌خواست امّا بگوید
فقط با خودت، با تو تنها بگوید
نشست و کمی گریه کرد و به هم ریخت
دو دل بود ساکت شود یا بگوید؟
اگرچه دلش از تو پُر بود امّا
سکوتش نمی‌خواست این را بگوید
ولی موج راهی ندارد به جز این
که دلشوره‌اش را به دریا بگوید!
خودش را ورق زد، به دیروز برگشت
کمی بعد آماده شد تا بگوید
علی! باوفا! رسمِ مردی همین است؟
کنارَت کسی هست از ما بگوید؟
علی! چارده سال پایَت نشستم
که دنیا بَدَت را مبادا بگوید
تو رفتی و بعد از تو این بچّه باید
به یک عکسِ در قاب بابا بگوید
قرار است جای تو هر شب برایش
همین عکسِ در قاب املا بگوید
‹‹من این عکسِ در قاب را دوست دارم!››
قسم خورد این را به دنیا بگوید!.
 

(۲)
هر سال، یک روزش فقط روزِ پدر بود
امّا همان یک روز هم، او کارگر بود
هی حرف پشتِ حرف، نه... باید عمل کرد
امّا مگر دردش فقط دردِ کمر بود؟
گلناز! دَرسَت را بخوان دکتر شوی بعد
بابا بیاید پیشِ تو، عمری اگر بود
گلناز دختر بچّه‌ی نازی‌ست امّا
بابا دلش می‌خواست گلنازش پسر بود
بیچاره این گلناز، خانم دکتری که
نُه ماه از هر سال بابایش سفر بود
آن روز با سیمان و نان از کار برگشت
روزی که در تقویم‌ها روزِ پدر بود!

 

(۳)
دلِ شکسته، تنِ خسته خانه می‌خواهد
دوباره گریه‌ی امشب بهانه می‌خواهد
دلیلِ گریه‌ی هر شب! کمی شریکم باش
که گریه بیشتر از اشک شانه می‌خواهد
هزار بار نوشتم، هزار بار نشد
نوشتن از تو غمی شاعرانه می‌خواهد
دلم گرفته و از بوی خانه خسته شدم
دلِ گرفته کمی چایخانه می‌خواهد!
برای داشتنش حاضرم بقیه‌ی عمر…
ولی چه فایده وقتی مرا نمی‌خواهد؟

 

(۴)
طفلکی از همان سال‌ها پیش، آرزو داشت من زن بگیرم
مدّتی با نداری بسازم، بعد یک وامِ مسکن بگیرم
چون به قولِ خودش خام بودم، قول دادم کنارش بمانم
اوّلش زیرِ آن سقفِ چوبی، تا کمی بعد آهن بگیرم
کاش در قلّکِ کودکی‌هام، سکّه‌ها جنس‌شان کاغذی بود
تا که یک بار هم روزِ مادر، جای جوراب دامن بگیرم
کاش در آینه گم نمی‌شد، بچّگی‌های پیراهنم تا
جای اینقدر ‹‹ای کاش›› فردا، نانِ صبحانه را من بگیرم
شاید امروز دیر است امّا، سال‌ها پیش‌تر قول دادم
آخرش انتقامِ تو را از، وصله و چرخ و سوزن بگیرم
شاید امروز دیر است مادر! بی‌تو این روزها... راستی کاش
آخرِ هفته یادم بماند، شیره و نان و روغن بگیرم!.
 

(۵)
به اعتقادِ دهِ ما بهار کوتاه است
بهار از نظر این دیار کوتاه است
زیاد سخت نگیریم، عمر دستِ خداست
بگیر دستِ مرا روزگار کوتاه است
چه قدر روز و شبم بی‌تو تلخ و طولانی‌ست
کنارِ تو سفرِ قندهار کوتاه است
در این مسیر چنان با تو حرف دارم که
برای گفتنشان یک قطار کوتاه است
زمین به دورِ تو روزی دو بار می‌چرخد
به این بهانه که طولِ مدار کوتاه است
شکسته قایقی‌ام روی آب سرگردان
چه‌قدر فاصله تا آبشار کوتاه است
صدای دردِ دلم را کسی نمی‌شنود
دلم گرفته و سقفِ مزار کوتاه است!.
 

(۶)
آرزو داشتم از تنهایی، با خودم این همه خلوت نکنم
جای این قدر دعا و گریه، کاش می‌شد به تو عادت نکنم
از همان روز که رفتی دیگر، به نگاه همه بدبین شدم و
توبه کردم که به این آسانی‌، عشق را با همه قسمت نکنم
کاش بیکار نبودم شاید، ذرّه‌ای زندگی‌ام بهتر بود
لااقل کاش در این بدبختی، چاره‌ای بود که خدمت نکنم
آی مَردم خودتان می‌بینید، سال‌ها در صفِ مرگم امّا
مَرد باشید وَ این نوبت را، بگذارید رعایت نکنم
راستی این دو سه شب تنهایی، داشت کم کم به سرم می‌زد که…
دوست دارم که در این یک مورد، با کسی غیرِ تو صحبت نکنم
حرف سرمایه‌ی مَرد است نه درد، به خدا بی‌رگ و نامَردم اگر
گوشه‌ای دِنج خودم را آخر، یک شب از دستِ تو راحت نکنم!
 

(۷)
جای خالی تو در سینه‌ی من یک بغل است
قصّه‌ی دوری تو تلخ شبیهِ عسل است
«دوستت دارم» ِ من حرفِ جدیدی ست ولی
داستانی‌ست که تاریخچه‌اش از ازل است
بی‌خبر رفتی و دوری‌ت به من ثابت کرد
منشأ سخت‌ترین زلزله‌ها یک گُسل است
زخمِ رُسوا شدنم روی زبان‌هاست هنوز،
زندگی‌نامه‌ی من دفترِ ضرب‌المثل است
زنده‌ام! زنده ولی منتظرِ فاتحه‌ای
سینه‌ی سوخته‌ام قبرِ هزاران غزل است
راستی بعدِ خدا از تو چه پنهان حالا
آخرین دوست که مانده‌ست برایم اجل است!
 

گردآودی و نگارش:
#زانا_کوردستانی

 

┄┅═✧❁💠❁✧═┅┄
 

سرچشمه‌ها
https://t.me/newsnetworkraha
https://t.me/mikhanehkolop3
https://t.me/leilatayebi1369
https://t.me/rahafallahi
www.fpoem.farhang.gov.ir
www.chb.farhang.gov.ir
www.chouk.ir
www.shaer.ir
www.ibna.ir
@Aadelheidary
و...

دلزار حسن

استاد دلزار حسن (به کُردی: دڵزار حەسەن) شاعر، نویسنده و روزنامه‌نویس کُرد، زاده‌ی سال ۱۹۷۵ میلادی در اربیل است.

 

دلزار حسن

استاد دلزار حسن (به کُردی: دڵزار حەسەن) شاعر، نویسنده و روزنامه‌نویس کُرد، زاده‌ی سال ۱۹۷۵ میلادی در اربیل است.
از وی چندین کتاب رمان، مانیفیست و مجموعه شعر چاپ و منتشر شده است.
مجموعه شعر "من" آخرین کتاب منتشر شده از اوست.

 

┄┅═✧❁💠❁✧═┅┄

 

(۱)
در لحظات پایانی عمرم،
با انبوهی از حکایات و 
مشتی تنهایی،
به خود خیره شده‌ام.

 

(۲)
خیلی خیلی گریسته‌ام،
مگر می‌شود گریه نکرد؟!
آیا دلیلی برای خندیدن مانده است؟!
برای کمک،
برای خوشحالی،
تا من هم گریه نکنم!
کجاست آن همه خاطرات کودکی
که وقتی بزرگ می‌شوی 
پشت سر خود جای می‌گذاری!
من،
هنوز هم با آن خاطرات زنده‌ام،
با آن ترانه‌ای که می‌گوید: کودکی‌هایم را پس بدهید!
من که به رسم امانت 
کودکی‌ام را نزد شما جا گذاشته بودم،
چرا گمش کردید؟!!

 

(۳)
باد،
شبیه آن زنانی‌ست 
که همیشه نگاهی به پشت سر خود دارند 
قلبی برای صبوری دارند.
لیکن باد 
چون زن،
عشق نمی‌چکد از وجودش...

 

(۴)
[تقدیم به شیرکو بیکس]
پیش از سخن گفتن
پیش از شعر و ادب و ادبیات
زودتر از تاریخ نگارش و 
عمیق‌تر از معنای فلسفه و 
طولانی‌تر از داستانِ بودن،
شیرکو بوده!
چون شیرکو بود،
شعر، زبان گشود 
ادبیات پای گرفت و 
کلمات معنی پذیرفتند.
چون شیرکو پای به هستی گذاشت 
ادبیات از مادر زاده شد 
و هفت آسمان 
تبدیل به کتابخانه شدند و 
دیوان اشعار و زندگی‌نامه‌ی شیرکو را در آن جای دادند...

 

(۵)
بر جنازه‌ام گریه نکنید!
من با مرگ کنار آمده‌ام!
آن ستاره‌هایی که خاموش می‌شدند، من بودم
آن برگ‌های خزان زده، من هستم
آن سرزمینی که از بین رفت، من بودم
من خانه‌ای متروکم،
که دیگر آباد نمی‌شوم.
به خود می‌اندیشم،
خیلی وقت است که با مرگ انس گرفته‌ام!
من،
من،
من،
من زندگی می‌کنم، هر وقت که مرگ را می‌بینم.

 

(۶)
تو،
آخرین لبخندِ
در آن لحظه‌ی جدایی بودی،
که پُر اندوه و آکنده از غم، بر لب نشاندی.

 

نگارش و ترجمه‌ی اشعار:
#زانا_کوردستانی

دڵزار حەسەن

ماموستا "دڵزار حەسەن"، شاعیر و نووسەری کورد، لە دایک بووی ۱۹۷۵ زایه‌نی هەولێره.

دڵزار حەسەن

ماموستا "دڵزار حەسەن"، شاعیر و نووسەری کورد، لە دایک بووی ۱۹۷۵ زایه‌نی هەولێره.
بڕوانامەی دبلۆمی هەیەو لە کۆتایی هەشتاکان کاری شانۆیی کردووە، چ وەک ئەکتەر چ وەک شانۆنووس.
هەروەها شیعر و بابەتی ئەدەبی بڵاوکرۆتەوە.
لە سەرەتای لە دوای ڕەپەڕینی ۱۹۹۱ چەندان بابەتی ئەدەبی و شیعر و نووسینی ڕۆژنامەوانی لە گۆڤار و بڵاوکراوەکانی کوردستان، بڵاوبووەتەوە، بەشداری چەندان سیمنار و پێشانگە و چالاکی ئەدەبی و کلتوری لە ناوەوەی کوردستان و دەرەوەی هەرێمی کردووە.
چەند پەرتووکێکی لە بواری جیاجیا چاپکراوە،
سێ پەرتووکیشی لە بواری ئەدەبی و شیعر لەژێر چاپدایە.
- بەتەنیشت ژیانەوە، مانیفێست
- لێوم گەلای ماچی گرتووە، شیعر
- لەپەراوێزی پەرتووکدا، کۆمەڵێک وتاری کورت.
پێنج پەرتووکی دیکەشی چاپکراوە لە بواری دیکەوە:
- ئنسکۆپیدیای گەشتیاری هەولێر، بە پێنچ زمان، کوردی، عەرەبی، ئینگلیزی، تورکی، فارسی
- هەولێر لە ۱۰ ساڵی زێریندا.
- ڕێبەری پایتەخت، ژمارە یەک و دوو.
ئەلبومی هەولێر، بە زمانی ئەڵمانی.
- ئەندامی دەستەی کاری سەندیکاری ڕۆژنامەنووسانی کوردستانه
- ئەندامی فیدراسیۆنی ڕۆژنامەنووسانی نێودەوڵەتیه.
- ئەندامی دەستەی کارگێڕی کۆمەڵەی پەرتووک دۆستانی کوردستانی.
- دەستەی دامەزرێنەر و ئەندامی دەستەی کارگێڕی ڕێکخراوی چاودێری و بەدیکۆمێنتکردنه.

■●■

(۱)
بۆ ئەرخەوان رەسول ژنێک لە شیعر
هەر کاتێک سەیرت دەکەم
بێدەنگیم ئەشکێ و
لە نێو تاریکیی گومانێکدا چرۆ دەکەم
هەر کاتێک تێت دەڕوانم، ئاگاییم خەندەی شیعر دەگرێ و
لە نێو دەریای ژندا خەیاڵ دەبم
هەموو شتێک لە تۆوە دەست پێدەکات
پێکەنین، خەمگینی
تەنانەت ژیانیش.!
کە سەیرت دەکەم
نیگام وەک هەوری بەهار لوولدەبێت
تک تک خوناوی وشەی لێ دەتکێ
کە لە نزیک باخچەی ئەوین، بۆ پیاسەیەکی درەنگ وەخت،
لەسەر کورسییە بێ ئۆقرەکانی غەریبیم دادەنیشیت و
دەفتەری ژوان دەگریەدەست و
ساتە خەماویەکان تۆمار دەکەیت
ئیدی خونچە دەر دەکەم
باڵا دەگرم و کتێبم لێئەڕوێ
دیمەنێک دەپشکوێ، هێندەی قووڵایی تەنهایی نیگەران
هێندەی بەرینیی فیراق بە سوێ،
لە وەها نیگارێکدا
مەودای نێوانمان وێنەیەکی زۆر ماندووە
کە رەنگەکانی لە هەناسەی سەرکوڵمەکانت دەچێ
ئەی بێنازترین ڕەنگی دونیا
حەزینترین تاڵیی
بێکەسترین ئاواز
نامۆترین هەناسە
ئەی دڵتەنگتر لە کامەرانیی
ناسکتر لە پەڕەی گوڵ
هێمنتر لە شەپۆلی دەریا
غەمگینتر لە دڵنەوایی
ئەی گەرمتر لە کەناری چاوەنواڕی
قووڵترین هاوار،
بێباڵترین  ئاسمان
فەرامۆشترین فڕێن
ئەی خامۆشترین تابلۆی دووریی
مەستترین خەیاڵ
دڵخوازترین زام
درێژترین حەیران
من تەنها گوێ لەو نیگەرانیانە ئەگرم
کە ئەمباتەوە بۆ سەر رێگای شیعر
ئەو گۆرانیانە ئەپۆشم
کە ئاشنام دەکەن بۆ سەر تەریقەتی پەپولە...
بۆ کێی باسکەم
کە هەموو ئێوارەیەک لەو پەڕی بێدەنگیدا
دەستم لەسەر ئەژنۆی بیماری رۆحمەو
لەو دیو دەرگا تەلیسمکراەوکانی ئەدەب
گوێم لە ترپەی دڵی شیعەرێکی شکاوە
بۆ کێی باسکەم
کە دەمبینی هەموو سپێدەیەک
قەرجێک بە دوو باڵی خامۆشەوە
باڵندەکان فێری نیشتنەوەی نێو باخچە دەکات
ئەی ناشیرینترین جوانیی دونیا
لای کێ بڵێم تۆ غەریبترین کتێبی نێو یادەوەریەکانمی
کە هەمیشە دەتخوێنمەوە
لێمان ببورە خاتوونە شیعر
خانمی وشە، شاژنی یاخیبوون
براکان هەر وان،
باوکەکان هەر وان
نێرەکان وان ، هەمیشە دەقیژێنن
پێڵاوکانیان پڕە لە مەرگ
گیرفانیان لێوان لێوە، لە نیگەرانیی
چاوەکانیان تەژییە لە گومان
قاچەکانیان ئەشکی بێهودەیی لێدەتکێ و
لێوەکانیان ئاهی گومڕایی
نێرەکان دۆستی ژیان نین
جیاواز لە ئێوە، روخساریان وەک هەنسکی جەنگاوەرێکی دۆڕاو
لە نێو رۆحی مێیەکاندا دێت ودەچێت
ببورە درەنگ گەیشتین خاتونی ژیان
ببورە درەنگ کەوتم
لەو نەهاتنەم ببورە
کە هاتم دوا دڵۆپی وشەی شیعرت لێ دەچۆڕا
تێگەیشتم کە تۆ چامەیەکی درێژ درێژی
وەک قژی کچانی نێو رۆمانەکانی مارکیز
حەیرانێکی خامۆشی وەک خاچەکەی مەسیح
میلۆدیەکی گەرمی، وەک شمشاڵەکەی قالە مەڕە
گۆرانیەکی دوور دووری وەک غەریزەی خۆکوشتن
توڕەییەکی قووڵ قووڵ وەک بێدەنگیی ئاسمان...
 

(۲)
ھەمیشە شتانێک،
بوونەتە ھۆی خەمگینیم.
دەتوانم بڵێم زۆرێک شت هۆی گریانمن،
بەتایبەتی کاتێ دەبینم،
لەنێو تابلۆیەکدا
ڕەنگێک لە دووری ڕەنگەکانی دیکە،
سەیری دوا دڵۆپی سەر فڵچەی نیگارکێشەکە دەکا.
بەڕاستی ئەو دیمەنە زۆر ئازارم دەدات،
هەر کاتێکیش ببینم گۆرانی بێژێک،
لە دامێنی قورگیدا نووزەیەک دەکات،
وەک ئەوەی پێم بڵێ غەریب بۆ گوێ ناگریت!
نابینی چۆن هەناسە بۆ ژیان دەدەم.
بە جددی ئازار دەکێشم،
کە سەیر دەکەم چۆلەکەیەک بۆ خاتری بێچوەکانی،
شەو لەسەر دار تێلێک دەکاتەوە و
بەدەم باڵەفڕکەی فڕینیانەوە ئێشک دەگرێت.
لەو کاتە گریانم بۆ دایکم دێت،
دەبێ سۆزی دایک چ مەزنایەتییەک بێت و
ئێمەی چۆن لەسەر قاچ وەستاندووە.
زۆر زۆر دەگریم،
کە دەبینم لە نێو شاکارەکانی چێخۆفدا
مرۆڤ دەهاڕدرێت،
زۆر گرینۆکم زۆر،
بەهەرشتێک کە تۆزێک ڕام چڵەکێنێت دەگریم.
ئەو ڕۆژەی فیلمی "هۆپیت"ەکانم بینی
جۆرێک سەرسامبووم،
ئیدی دەستم کرد بە خوێندنەوەی ڕۆمانەکە و
بەدیار دیمەنی هۆپیتەکان،
کەچۆن لەنێو ئەو ئەشکەوتە پڕ لە ژیانەدا
ڕۆژگار تێدەپەڕێنن،
تەواوەک گریام.
ئێستاش بۆ ئەو مامەم دەگریم،
کە لەغەریبیدا گیانی سپاردوو،
بە زۆر شتی جوانی سەردەمی منداڵی ئاشنایکردم،
ئەو بۆ یەکەم جار بردمیی بۆ سینەما. 
بۆ یەکەم کتێب،
کە کڕیم زۆر دەگریم،
چونکە تووشی ناهامەتی بیرکردنەوەی کردم.
یەکەم عیشق دەم تاسێنێ،
ئێستایش لە ئازارەکانی دەربازم نەبووە.
ئەو ڕۆژەی دایکم پێڵاوێکی لاستیکی بۆ کڕیم،
دڵخۆش بووم زۆر،
بۆ بەیانی دام بە مشتێک حەلوا،
ئێوارەکەی زۆر گریام،
نەمزانی لە خۆشی حەلواکە بوو
یان لەدەستدانی پێڵاوەکەم.
گریان هەمیشە دەگەڵمدایە،
زۆر جاران لە منداڵەکانمی دەشێرمەوە،
بە دزیەوە دەگریم.
بیستوومە دەڵێن:
منداڵ بە گریانی باوکی زۆر تێک دەچێت،
من دوو جاران باوکمم بینیوە بگرێت.
دایکم ئەو کاتانە دەگریا،
کە توانای پێکەنینی نەبوایە.
شەوێک تا ھەنسکمدا گریام،
لە مەملەکەتێکی زۆر زۆر دوور بووم،
ئەو شەوە هێندە مەست بووم،
بانگی هاوڕێکەم کرد،
کە "یوری گاگارین" چاوەڕێتە و
دەبێ بەیەکەوە بفڕن بۆ ئاسمان،
ئاخر من ئەو شەوە چەند جارێک فڕی بووم،
هەرچی خەم و خەفەتی دەروونم هەبوو،
بەو هاوڕێیەم هەڵڕشت.
فرمێسکەکانم دەبینی،
دڵۆپ دڵۆپ وەک باران دەکەوتنە سەر زەوی،
بەیانی لەسەر لق و پۆپی دارەکان،
لەشێوەی خوناو زەردە خەنەیان بۆم دەکرد.
زۆر گریام زۆر،
ئاخر چۆن نەگریم،
هیچ شتێک ما بۆ پێکەنین،
بۆ یاری بۆ خۆشی، تا منیش نەگریم.
کوا ئەو هەموو یادەوەریەی منداڵان،
کاتێک گەورە دەبێت،
لە دوای خۆیدا چێیی نەهێڵێت،
من ئێستایش بەو یادەوەریانەوە دەژیم.
ئەو گۆرانیەی کە دەڵێت: منداڵێم دەنەوە،
خۆ من بە ئامانەت لای گەورەکان چێم هێشتبوو،
بۆ ونتانکرد!؟.
چۆن لە پرمەی گریان نەدەم،
کە گوێ لە سێوە دەگرم
"ئەوەل سەحەرم" بۆ دەڵێت.
چۆن ڕانەچڵەکێم،
کە لە نزیک هەر خانووەکی قوڕدا
گۆمێک لە خوێن و
مێژوویەک لە تراژیدیا ببینم.
 

(۳)
[باڵندە دڵ ژنانیەکانی قەراخ دەریا]
"با"ش،
وەک و باران
گۆنای زەوی دەگەزێ و
جار جارەش
لەگەڵ سێبەرێکی تەنیا،
کە هێشتا با،ی ماندوبوونی نەحەساوەتەوە، کۆچ دەکات؟!.
کۆچی ئەم جارەی با، 
مێژوو دەچەمێنێتەوە.
ختووکەی دەریا دەدات
تا هەنشکی با،
بە ئاسپایی
لارکاتەوە،
لە لاریدا، با،
باشتر،
جوانتر لە جاران ڕێ دەکات.
چی تێدایە،
با لە حزوری چیلکە دارێک،
سەما بکات،
سەمای با،
زەوق و شەوق دەداتە کەناری دەریا،
باڵندە دڵ ژنانیەکانی قەراخ دەریا، ستیانیان پڕە لە تەماشا،
مایۆکانیان،
کە خەتی تەمەنی غەریزەی،
با یان لێوە شاردراوەتەوە
شەرمیان لە پیاوەتی، نەوڕەسەکان دەکردەوە؟!.
تک، تک، حەیا بە رووی ئاودا دەتکا،
ئاو، لە با ڕادەما،
ڕامانی ئاو بۆ با،
دایدەڕماندن لە شکۆ.
باڵندە دڵ ژنانیەکانی قەراخ دەریا،
لێویان،
مکیاژی شەرابی پێوەبوو
ڤژیان،
دەتگوت بێستانی ترێیە،
هێشوو هێشوو
بە ئاستەم، کەلێنی سمتی دار هەرمێکەی بەردەمی داپۆشی بوو
با، غرور نایگرێ،
چما لە چی ڕا دیارە، با
هەر بۆ خۆشی هەڵناکات؟!.
لە نزیک شاخی بێساران،
با، لە جاران جیاوازتر دەردەکەوێت!
زەردەخەنەی با،
لە تخووبی سێبەر، مانای ئومێد دەدات
با، بێ هیوا نابێ
مادامەکێ دەریا باوەشی تەڕی خۆی دانەپۆشیوە،
کۆشی دەریا،
پڕە لە ڕۆحی گەنجانی نیشتمان
کۆچ،
زەوقی فڕینی لێڕواندین،
گڕوگاڵی منداڵەکانی کردە دیاری دەریا؟
دەریاوان،
چاوی پڕە لە یادەوەری،
چاوی دەریاوان،
بەهای مەرگ دیاری دەکات،
بای سۆزێک، گیانم پێبدە، دەریاوان
دەریاوان،
دڵێکی نەفرەتییە، بە کەزی مانگەوە نووساوە،
لە تریفەم پرسی،
مانگ شەرم دایناگرێ
کە شەو لاری دەکاتەوە و
زەوی لە باوەشی دەنێ،
مانگ لە حریتەی پێکەنین دەدات،
کاتێک 
با، بە چەترێکەوە دەبینێت؟.
دەریاوان،
بە بای، درەنگانی شەو نیگەرانە
چەشنی ئەستێرە،
لە مەکری چاوبازێنەی خۆر؟!.
نەهەنگێ،
لە ئێوارەیەکی دەرنگ،
پێش ئەوەی خۆر خەبەری بێتەوە،
باوەشێک ڕۆحی چاند لە قولایی دەریا،
هەناسەیان پڕ بوو لە یاقووت،
دڵیان، چەشنی با، شکابوو
با، لەو ژنانە دەچێت، کە هەمیشە چاوێکی هەیە بۆ ئاوڕ،
دڵێکی هەیە بۆ سەبووری.
بشیکوشی با،ی یەقینێک
نا، ژین دۆستی نا چۆڕێ لێی؟!
تازەترین کتێب،
کە هەموو بەرەبەیانێک
دوو لاپەڕە، تەنها دوو لاپەڕەی لێ دەخۆمەوە،
ئەو بەیانیە،
دوو لەو کتێبانەم لە باوەشی با، بینیەوە،
نەختێک وشەم
خەست خەست،
تێکەڵ بە قومێک ماناکرد،
خواردمەوە، تامی زۆر لە شیعر دەچوو.
 

(۴)
بەئاسپایی،
قۆپچەی کراسە ڕەنگاڵەییەکەی ئاو،
بەھەناسەیەکی شێدار بکەوە.
گوێ لەترپەی کەشتی چارەنووس بگرە و
لەنزیک یادەوەری،
پەنجە بنێ بەژێر چەناگەی با.
ھەموو شتێک،
بیر فینجانەکەی سەر مێزی یاخیبوون بھێنەوە،
بیریبخەرەوە،
شێوەی ڕوخساری مەیتخانە تەم و مژاویەکە،
چەند لەو چڕە دووکەڵەی
سەرلێوی دارھەنجیرەکان دەچێت،
کە درەنگانێ دوای ماڵئاواییکردن،
لەکۆمێدیای بوون،
ئاییندەیان مەست دەبێت بەحیکایەت.
تێیبگەینە، لەو حەوشە قژ قەترانیەدا،
کوکوختیە چاوشینە دەنووک نیگەرانەکان،
چیتر ھێلانەی ئارەزوو ھێور ناکەنەوە.
لەو ماڵە کەرتبووەدا،
ھەندێک لەواعیزە بیرکۆڵەکان،
چرای خەون خامۆش دەکەن و
چیرۆکی یەئس دەنووسنەوە،
جادوو بەسەر ئیرادە دەخوێننەوە،
وشە دەئاخژنە نێو بەرماڵی ئەوانەی
بێباوەڕانە بەسەر گەڵای بێھودەییدا ھەڵنیشتوون.
کەمێک ھێورتر لە دڵنیایی،
بەئاسپایی، لێوەکانت بخەرە سەر ئەژنۆی غوربەت،
چاوشارکێ دەگەڵ فرمێسکە تەقەت بووەکانی
دوای جەنگ بکە،
جەنگی ساویلکەیی،
جەنگی بەفیڕۆدانی گومان.
دوای هەر جەنگێک،
باڵندە خزم دۆستەکانی ھەرێمی دەستخەڕۆ،
ھەرێمی کەوتن،
ھەرێمی چەمانەوەی بەرد، لە حزووری شەبەنگدا.
ھەموو دەمەو عەسرانێک،
بەھێواشی دەست دەنێ بەسەرشانی تاریکیی و
باوەشێک ڕوناکی وەک قوربانی دەنێرێت
بۆ ھەرچی خۆشی ھەیە،
ھەرچی تامەزرۆیی ھەیە،
پێیان دەفەرموێت با تامی بکەن.
ئەو پاساریانەی بۆ قومێک ژیان،
لەکەنار دەریا ڕاوی خۆشبەختیان دەکرد.
لەنێو تابوتی نیشتمان،
لەسەر زەمینێکی شەقار شقار بوودا،
نوێژی دڵنەواییان ڕاخست.
ئاھ لەنزیک ئەو مەرگخانەیەدا،
بێخاکی چۆن دەمان ھاڕێت،
چۆن بەملاو ئەولای جەنگەکاندا،
دەمان بات و مەشکانێمان پێدەکات.
دەیانگوت: لێگەڕێ نەختێک دڵنیایی بدوورینەوە،
کەسێ نییە ئەو بێدەنگیەمان بلاوێنێتەوە!.
ئیدی ڕێگاکانی گەیشتن دەپێچینەوە و
دەیخەینە نێو جزدانێکی شەکەت،
لەگەڵ باراندا، بێ خاکی دەبەخشنەوە،
تا درز نەگرێ سێبەری ھەنگاوەکانیان.
نیشتمان لەو کاغەزە شێدارانە دەچێت،
کە ھاوڕێیەتی ھەتاو ناکات. 
نیشتمان زۆر لەو کرێچییە خۆشباوەڕانە دەکات،
کە مانگانەکەی تەنھا بای قەرزی پیاسەیەکی گەرمی ئێوارانە.
لەو نیشتمانە داچۆڕاوەدا،
ڕێبوارەکانی گران گران،
ھەنگاو دەنێن و
نیشتمانخۆرەکانیش دەڕژێنە سەرشەقامەکان و
بەدوو دەستی لاتەوە، پەشیمانی دەچێنن.
لەو کۆڵانە بێحەوسەڵەیەدا،
دۆستەکانم لە قوژبنی دەلاقەیەکی بێکەسدا،
ژوان بەدیار ئاوابوونی حەرف دەگرێت،
دواجار تێدەگەن بێکاری لەمانادا،
چ حەشرێک بە کتێب دەکات.
لەو ھەرێمە تۆزاویەدا،
ھاوڕێ ڕەنگ قاوەییەکانم،
ھەمیشە سێبەری خۆیان دەھۆننەوە،
جار نا جارێ دژواری ڕادەخەن.
بەئاسپایی،
چەند پەیڤێکی خەواڵوو دەنووسنەوە،
بەدەنگێکی تەزیوو،
لەبن مێچی دارسنۆبەرە عاشقەکە،
دەقیژێنن و دەڵێن:
تا زووە قۆپچەی کراسەکەی یوسف
لەژێر تارمایی براکاندا داپچڕێنە،
نەبادە کاروانی مرۆڤ فرۆشەکان، خەویان بزڕێ.
 

(۵)
[ڕاهاتووم بە مردن]
لێم مەگەڕێن،
لە دەرگا مەدەن،
چیتر نامە مەنێرن،
فەیسەکەم دابخەن و
باڵی وشەکانم، لەناو کتێبان بکەنەوە و
با بفڕێت، بۆ کوێ دەچێت با بچێت.
من لێرە نیم،
بڕۆن ڕۆشناییتان بشۆرنەوە
با یادگاریەکانمان، ونبن
بڕۆن ڕۆشتنەکانتان بسپێرن
بەو کەوشانەی هەنگاویان بیرچۆتەوە
لێم مەگەڕێن،
ئیدی کۆترەکان، ناهێنەوە سەربان
چۆلەکەکان میوانمان بۆ ناهێننەوە
بە خوشکە تاقانەکەم بڵێن،
قژی دارهەنجیرەکەمان،
چیتر خاو نەکاتەوە، من ناگەڕێمەوە
من ڕاهاتووم بە مردن
لە پرسەی خۆم، دادەنیشم و
فاتیحایەک بۆ گیانی ئێوە دەنێرم
ئێوە زیندوو، منیش مردوو.
بەڕاستی غەریبی مردن دەکەم،
تەنیایی، قەڵەباڵغی کردووم
ئەوەندە مردم، ژیانم لێڕوا
بیرتان نەچێت، گۆڕەکەم،
داپۆشن، بە تەماشاکانتان،
رەنگی کەن، بە ئاوڕ
بڕۆن و ئاوڕم لێمەدەنەوە
من، زۆر شتم بیرچۆتەوە
خۆمم بیرچۆتەوە
لێم مەگەڕێن،
چیتر لە پەنچەرەوە، بانگم مەکەن
مەهێنە فرۆکەخانە، من توانای فڕینم نەماوە.
مێن بۆ ئیسکان،
کەس ما، چایەکی بەڕەژوومان بۆ بهێنێ؟!.
لە مەچکۆش پرسیار لەمن مەکەن،
سێبەرەکەمیان شکاند،
لە مزگەوتی چۆلی کفنکرام و
قەلات نوێژی مردوویی لەسەر کردم.
مەهێنە پێشوازیم،
من لەنامۆییدا چەقیوم
ڕۆحم بۆتە گیا
دڵم گەلای دارێکە
جەستەشم  ڕژاوەتە نێو نیشتمان.
لێم مەگەڕێن،
من بە مردن ڕاهاتووم.
ئەو ئەستێرەی، کە ڕژا من بووم
ئەو گەلایەی هەڵوەری من بووم
ئەو نیشتمانەی خرایە مۆزەخانە من بووم
من جێناوێکی پەرتم،
کۆناکرێمەوە،
بیری خۆم دەکەم،
بە مردن ڕاهاتوو،
من
من
من
من
من
من دەژیمەوە، ئەو کاتەی مردن دەبینم.
 

(۶)
ئەگەر نەورۆز
بە مانای ژیانەوە و ژیانێکی نوێ بێ،
ئەگەر بەمانای بەرھەنگاریی و ئازادی بێ،
ئەگەر بەمانای بەرخودان و ڕزگاریخوازی بێ،
ئەگەر بەمانای کۆڵنەدان و گیانفیداکردن بێ،
ئەگەر بەمانای چڵەنێرگز و نوێبوونەوە بێ،
ئەگەر بەمانای ساڵی تازە و شادی بێ،
ئەگەر بەمانای ئازادیی و خودسەروەری بێ،
ئەگەر بەمانای خۆشویستنی خاک بێ،
ئەگەر بەمانای کوردبوون بێ،
ئەوە منم نەورۆز...
 

گڵاڵەکردنی ئەم بابەتە: #زانا_کوردستانی

بابک لطیفی

زنده‌یاد "بابک لطیفی"، شاعر، نویسنده، کارگردان، تهیه کننده و بازیگر تئاتر و تلویزیون لرستانی، زاده‌ی سال ۱۳۵۰ خورشیدی، در خرم‌آباد بود.

 

بابک لطیفی

زنده‌یاد "بابک لطیفی"، شاعر، نویسنده، کارگردان، تهیه کننده و بازیگر تئاتر و تلویزیون لرستانی، زاده‌ی سال ۱۳۵۰ خورشیدی، در خرم‌آباد بود.
او دانش‌آموخته‌ی تئاتر و هنر‌های نمایشی از دانشکده سینما-تئاتر دانشگاه هنر تهران بود.
بابک لطیفی از سال ۱۳۷۸ گروه «تئاتر زمین» را بنا نهاد و در مقام کارگردان بیش از دوازده نمایش را در تهران، خرم آباد، شیراز و چند شهر دیگر به روی صحنه برد.
وی از چهره‌های شاخص اما گمنام شعر آوانگارد دهه هفتاد نیز به‌شمار می‌رود.
نخستین مجموعه اشعار لطیفی با عنوان «بیست‌وهشت پرنده‌ی کوچک» در سال ۱۳۸۲ توسط نشر نیم‌نگاه چاپ و منتشر شده بود و دومین مجموعه شعرش با عنوان «چه‌بگویم بانو؟!» در سال ۱۴۰۱، توسط نشر پریسک منتشر شد.
لطیفی از سوی انجمن فرهنگ و سیاست دانشگاه شیراز مورد تقدیر قرار گرفته و چندی عضو هیئت بازبینی و صدور پروانه‌ی نمایش در استان فارس و سرپرست واحد تئاتر حوزۀ هنری لرستان و داور چند جشنوارۀ تئاتری بود.
وی چند تله فیلم را برای تلویزیون نوشته، کارگردانی و تهیه کرد و فیلمنامه‌ی یک سریال را نیز نوشته بود.
سرانجام وی، در عصر روز ۶ اردی‌بهشت ماه ۱۴۰۴ خورشیدی، در ۵۴ سالگی، بر اثر ایست قلبی در خرم آباد درگذشت.

◇ آثارشناسی:
آخرین نوار کراپ- نوشتۀ ساموئل بکت (کارگردانی)؛ دیب- نوشتۀ حسن حامد (بازیگری و کارگردانی)؛ نمایش تلویزیونی جمعه خونین؛ می‌خواهم به خانه برگردم (نویسنده، کارگردان، بازیگر و تهیه کننده)؛ حکایت تلخ نیلوفر و چرخ (بازیگری)؛ زمین (نمایشنامه، کارگردانی و بازیگری)؛ تلخ نامۀ نرگس و ماه (بازیگری)؛ غریبانه (بازیگری)؛ داستان سرها (نمایشنامه)؛ بیست و یک دقیقه سکوت (نمایشنامه)؛ تاب (نمایشنامه)؛ داش آکل (نمایشنامه)؛ قصۀ غریب پروانه و چاقو (نمایشنامه)؛ جن زدگان (نمایشنامه، کارگردانی، بازیگری و تهیه کنندگی)؛ نه! (نمایشنامه، کارگردانی و بازیگری)؛ مرثیه برای مردانی که تمام... (نمایشنامه)؛ زن بدون مرد (نمایشنامه)؛ خنده با صدای بلند (نمایشنامه، کارگردانی، بازیگری و تهیه کنندگی)؛ نذار حلوا از دهن بیوفته (نمایشنامه)؛ قطار و گل (فیلمنامۀ فیلم کوتاه)؛ کوچۀ پرستو (فیلمنامۀ فیلم کوتاه)؛ تقویم سودابه (فیلمنامۀ سینمایی)؛ عاشقانه‌ها (فیلمنامۀ سینمایی)؛ نشانی ماه (فیلمنامۀ تله فیلم)؛ یونس در شکم ماهی (فیلمنامۀ فیلم انیمیشن)؛ چراغ خاموش (فیلمنامۀ تله فیلم)؛ تهران- تورنتو (فیلمنامۀ سینمایی)؛ افسون (فیلمنامۀ سینمایی)؛ دختر زن مادر (فیلمنامۀ سینمایی)؛ این شاخه گل برای تو (فیلمنامۀ انیمیشن)؛ آلزایمر (فیلمنامۀ سینمایی)؛ جنگلبان (فیلمنامۀ تله فیلم)؛  سلام خداحافظ- نوشته اثول فوگارد (نمایش رادیویی)؛ قهوه خانۀ روزگار (مجموعۀ ده قسمتی نمایش رادیویی)؛ خورشید تاریک (مجموعۀ پنج قسمتی نمایش رادیویی)؛ جنگ فرهنگ و هنر لرستان (13 برنامه)؛ تله فیلم پسران بلوط (نویسنده، تهیه کننده و بازیگر)؛ تله فیلم آن روز (نویسنده، کارگردان و تهیه کننده)؛ جنگ جوان (نویسنده و کارگردان- سی و سه برنامه به سفارش شبکه سه)؛ تله تئاتر زمین (نویسنده، کارگردان و بازیگر)؛ کسوف (فیلمنامۀ سریال تلویزیونی)؛ مجموعۀ نمایش تلویزیونی پله کان (نگارش متن و کارگردانی قسمت اول)؛ زیارت (فیلمنامۀ سریال تلویزیونی در هفت قسمت)؛ بیست و هشت پرندۀ کوچک (مجموعه شعر)؛ تله فیلم آغاز پایان (نویسنده، کارگردان و تهیه کننده)؛ فیلم مستند یاس‌های سپید (کارگردانی)؛ چه بگویم بانو (مجموعه شعر)؛ عقیق (برگزیدۀ شعر معاصر ایران)؛ روزهای خوش- نوشتۀ ساموئل بکت (کارگردانی)؛ تله فیلم چشم اسفندیار (فیلمنامه) و...
 

◇ نمونه‌ی شعر:
(۱)
دلم گرفته، زبان زخمی‌ست و تن ابری‌ست
به گیسوان تو، این زخم، زخم بی‌صبری‌ست
صدای رپ رپ پای گوزن می‌آید
برو به لانه‌، کبوتر! برو هوا ببری‌ست.

(۲)
زمین نمی‌درد این اسب مرده را چه کنم؟
خدای من ببین! روزگار بی‌قبری را...
 

گردآودی و نگارش:
#زانا_کوردستانی
 

┄┅═✧❁💠❁✧═┅┄
 

سرچشمه‌ها
https://t.me/newsnetworkraha
https://t.me/mikhanehkolop3
https://t.me/leilatayebi1369
https://t.me/rahafallahi
و...

مجتبی ویسی

استاد "مجتبی ویسی"، شاعر، مترجم و روزنامه‌نگار کرمانشاهی، زاده‌ی سال ۱۳۴۰ خورشیدی، در نفت‌شهر است.

 

مجتبی ویسی

استاد "مجتبی ویسی"، شاعر، مترجم و روزنامه‌نگار کرمانشاهی، زاده‌ی سال ۱۳۴۰ خورشیدی، در نفت‌شهر است.
وی از اوایل دهه‌ی ۱۳۷۰ فعالیت ادبی خود را با انتشار شعرها و مقالاتی در نشریات معتبری نظیر کلک، گلستانه، عصر پنجشنبه و معیار آغاز کرد. آثار نخستین ایشان، بازتابی از نگاه دقیق و زبان تصویری او بود که به‌ سرعت توجه اهل ادب را به خود جلب کرد.
ایشان از سال ۱۳۷۸ به‌طور حرفه‌ای وارد عرصه‌ی روزنامه‌نگاری شد و در طول سال‌ها، با روزنامه‌ها و نشریاتی چون آسیا، ابرار اقتصادی، پول و فناوران اطلاعات همکاری کرد.
در کنار فعالیت‌های مطبوعاتی، ترجمه‌ی ادبی از دیگر حوزه‌های اصلی فعالیت وی بوده است. او تاکنون آثاری از نویسندگان برجسته‌ای همچون "شرمن الکسی"، "هاروکی موراکامی"، "اومبرتو اکو" و "پل هاردینگ" را به زبان فارسی برگردانده است.
 

◇ کتاب‌شناسی:
- شر درونش
- حرف‌های آتایا
- اتاقش اقیانوس
- ساکسوفون بیس / جوزف اشکورتسکی
- از دو که حرف می‌زنم از چه حرف می‌زنم / هاروکی موراکامی
- 1985 / آنتونی برجس
- پایان غیاب / مایکل هریس
- در جمع زنان / چزاره پاوزه
- جنون کتاب / آلیسون هوور بارتلت
- شاعری با یک پرنده آبی / چارلز بوکوفسکی
- خبر بد /ادوارد سنت ابین
- کاش از خالی می‌نوشتم / لوییز گلیک
- آمدنت را حس می‌کنم / الکساندر بلوک
- وردست / برنارد مالامود
- شعر را چگونه بخوانیم / ادوارد هرش
- مرد بی‌زبان / دیه‌گو مارانی
- اعترافات رمان‌نویس جوان / اومبرتو اکو
- ابداع مورل / آدولفو بیوئی کاسارس
- سکوت / دان دلیلو
و...
 

◇ نمونه‌ی شعر:
(۱)
[گاز]
از  اطلاعات خون می‌گیرند
ناخواسته گاز می‌دهند
سوار بر موتورسیکلتِ ماشینِ هواپیمایِ گوشی        سبقت می‌گیرند
غلیانِ وسواسِ تشویشِ مفرط می‌گیرند
نگران چربی‌اند        چاقی
قند خون                  قلب       
فشار خون ممتد می‌گیرند.
گاز می‌دهند در اتومبیل       
در اتاق       و باغ
عکس می‌گیرند.
در مسابقات فرمول یک گوشی       
یا صد هزار‌ و‌ چند سی‌سی       
گاز می‌دهند
در رالی بیابان و کراس پیست
در اقصا‌ نقاط همه‌جا       ناگهان        گر می‌گیرند.
آماده‌ی انبساطِ احتراقِ انفجار ترکیدنند
تندباد واژه‌اند        گاز می‌دهند
دست بر فرمانِ رلِ سکانِ هدایت
مترصدند...
شتاب در ارسال متن بی‌صاحبِ بی‌خبر
عوض کردن صاحب
آزادی عمل در ارائه‌ی جملات مجعولِ مشهور
گاز می‌دهند        هیجان می‌گیرند
دسته‌ی میله‌ی متشکل گوشی را می‌فشارند
نشر متکثرِ متورمِ متعرض می‌کنند
عجله دارند
گاز می‌دهند برای سلبریتی
تی‌تی میتی        شیتی فیتی
حالت‌های منکسرِ مشتقِ مستعمل دارند
در آزادی کامل        دنده معکوس می‌گیرند
از درگذشت و بیماری و مرض خون می‌گیرند
از زلزله و رانش و سیل،
آماده برای فاجعه
گوشی به‌دستان بی‌مرز        گر می‌گیرند
گاز می‌دهند به اخبار زرد        خاله‌زنکیِ دائی‌مردکی
اهل بلافاصله‌اند
موضع‌های باد در غبغبِ مکش‌مرگِ‌ما می‌گیرند
گاز می‌دهند
و آها       
در همه حال
در حالت‌های مختلفِ متنوعِ متلون
فیگورهای  فتوژنیکِ  «نیست در کائنات از بر و رویِ ما» می‌گیرند
ها، می‌گیرند
ها می‌گیرند
به دردِ لاعلاجِ لاکردارِ لاکچری گرفتارند
جنبشِ حادِ اجابت دارند
ها دارند
ها می‌گیرند.
 

(۲)
هرگز
از پیچاپیچی چنین
با کشتی
نگذشته بودی:
آبراهه‌ای این‌چنین               هرگز!
همیشه آب‌ها        همیشه اقیانوس
رفته تا افق
تا چشم کار می‌کرد:      پهنه‌ای تنها
اما این بار حیرت
دم به دم با کشتی تاب می‌خورد:
آبراهه‌ای در کوهستان
ارتفاعاتی دارپوش
که چشم را از بلند و سبزشان می‌آراستند
و تو
چون ماری آزاد
میان بیشه‌ها می‌خزیدی
پیش می‌رفتی!
این تصویر را آیا
در بهشت دیده بودی؟!
می‌رفتی و چشم از لذت
به بالا        به خط‌الرأس        می‌کشاندی         
در عین مار           عقاب               بودی
«پو» را به یاد می‌آوردی        «مالستروم»[۱]اش،
به اسکاندیناوی خوش آمدید
به خلیجی کوچک در انتهای مارپیچ
به سدکوه‌شهری‌ در نروژ:
اینجا                              
آخر افسانه است
اسطوره است
«سائودا».
----------
[۱] سقوط در گرداب مالستروم، داستانی کوتاه از ادگار آلن‌پو
 

(۳)
اینجا
گوش نمی‌سپارند
حرف‌هایش را نمی‌فهمند،
به ساکت
عادت کرده‌اند بگویند لال!

اینجا
جیحون را نمی‌بینند
جوشش را نمی‌جویند،
آقای جهان است دهان
گوش‌ها چاکر!

تاب چهره را ندارند:
چشم‌ها دو اخگر
و لب‌ها که ساحل‌اند        که بیدل‌اند        پل‌اند.
اینجا
جنون است سکوت.   

            
(۴)
[این‌ها]
کمی اول
به اضافه‌ی تو
سوم شخص مفرد
تمامی اشخاص جمع:
من
تشکیل شده از        سانتی‌متر به سانتی‌متر
                                  سال به سال
                                       ضمیرتر.

من راه می‌روم
تو می‌گویی
او            در گوشه‌ای           کز می‌کند.
شش تکه است
دست می‌زنم:
ما        شما         ایشان،
نگاه می‌کنیم        می‌کنید        می‌کنند.

خیال می‌کرد هسته باشد
خیال می‌کردند          مثل سنگ سر راه
حقیقت داشته باشند.
دست آوردم
دست ساییدی
دست کشید:
خیال می‌کردیم.
 

(۵)
«تو» بازی
دن «نبودن»
ضربه می‌زند: دنگ دنگ
و «بود»
سوت می‌کشد:
قطاری که کر می‌کند          اما نمی‌آید!
نه،
بویی هم در کار نیست
نبودن که بو ندارد!

او
بودش
به وزن دنیا بود
حتی «بدش»
بوی خوشی داشت:
«ب»‌اش قایق بود
«دال»اش دریا
«واو» ش روز و شب.

واو بودیم ما
واو می رفتیم.
 

(۶)
و فکر می‌کنی
کاش صدایی
در خالیِ این مکان
موج بیندازد.
صدایی نمی‌آید،
حتی سکوت که پیشتر
آوایش در گوش‌ات می‌پیچید.
 

(۷)
[آب‌سواران]
رنجبرانند
دربندان
در قفسْ پرندگان.
کشته‌ی خشکی
مرده‌ی دریا
شیدا         شوریده        سرگردان
متناقض‌اند.
دریانوردان
دلشان را نمی‌دانند به کدام دهند!
گاهی
دل‌هایشان از بس آب می‌پیماید
زرنیخ می‌شود.
متناقض‌اند:
ـ «یک لحظه بگذار پا بر اقیانوس بگذارم
دلم خاک می‌خواهد!»
و آب می‌شوند روزهایی بر خاک
دلشان دریا می‌شود:
ـ «تاب‌اش را ندارم        این بی‌افق!»
دریانوردان بر زمین ـ آب می‌زیند
بر موجانه         رَوَندانه و آیَندانه
خون می‌زند به چشم‌هایشان
و گوش‌هایشان از آوای سیرن‌ها پر است!
ـ «روی این موج
فکر می‌کنی تا کی بمانم؟»
ـ «پنجه‌ی خرسی
قلب‌ام را می‌خراشید
از آن بندر که لنگر برکشیدیم.»
غم غربت دارند           دریغانه
آوارگان جهانند
که ماه‌ها
جز پهنه‌ای خالی نمی‌بینند.
در قفسْ پرندگانند
دربندان.
 

(۸)
[مرنجاب]
در مرنجاب                   شب‌اش
رنج‌های کویر در کفش می‌ریخت
تا ساق در رمل‌های تاریخ فرورفته بودم
و چشم‌ام
به شن‌های آسمان بود.
«مرنج!»        ـ صدایی گفت ـ
«آب است اینجا
گم شدن در پشته‌ها
جاری باش
بگذار که نرم
این کشته‌ی سنگ
تو را بگیراند       بِکِشاند       پیش براند
و دانه‌ها
آزارهای تاریخ را
به کف پاها برساند
بگذار کشته‌ی ممکن شوی
تا از رمل
به راه‌های ناامن برسی
به رپ‌رپه‌ی دل کاروانیان،
این شن‌ها
شب‌های بعیدی به یاد دارند
بگذار در پاپوش و تن‌پوش بخزند
در موهای سر      چشم و گوش و دهان
تا سینه بگشایند
راز پاها را بگویند
دست‌های تمنا را:
آن اسرار دور از رایج      دور از کتابت،
پس سر را
بگذار همچنان در ظلمات کویر بماند
پاها را بگذار بروند
فرو
بروند.»

 

گردآوری و نگارش:
#زانا_کوردستانی
 

┄┅═✧❁💠❁✧═┅┄
 

سرچشمه‌ها
https://t.me/newsnetworkraha
https://t.me/mikhanehkolop3
https://t.me/leilatayebi1369
https://t.me/rahafallahi
https://vaznedonyabooks.com/translator/MojtabaVeisi
https://www.isna.ir/amp/1400042921192
https://www.isna.ir/amp/96021307652
https://www.iranketab.ir/profile/233
https://vaznedonya.ir/Users/1347
https://m-bibak.blogfa.com/tag
www.morvarid-pub.com
@Adabiyat_Moaser_IRAN
و...
 

پل سلان

آقای "پل سلان" (به آلمانی: Paul Celan)، شاعر اهل رومانی و از بزرگ‌ترین شاعران آلمانی‌زبان سده‌ی بیستم، بود.

 

پل سلان

آقای "پل سلان" (به آلمانی: Paul Celan)، شاعر اهل رومانی و از بزرگ‌ترین شاعران آلمانی‌زبان سده‌ی بیستم، زاده‌ی ۲۳ نوامبر ۱۹۲۰ میلادی، در چرنوویتس، پادشاهی رومانی (چرنیوتسی، اوکراین کنونی). در خانواده‌ای یهودی بود.
گویا وی در سال‌های آخر عمرش چند بار در آسایشگاه روانی بستری شده بود. ظاهراً یک‌بار نیز، ۱۹۶۶، در حالتی که احساس تعقیب شدن او را دچار جنون آنی کرده بود با چاقو به همسرش حمله می‌کند. این حادثه سبب‌ساز جدایی آنها شد. از شواهد چنین بر می‌آید که او بیستم آوریل ۱۹۷۰ خود را در رودخانه‌ای در پاریس غرق کرده باشد. پیکر بی‌جان پاول سلان ده روز بعد (اول ماه مه) ده کیلومتر دورتر از محلی پیدا شده که او ظاهراً خود را به آب سپرده بود. تاریخ دقیق مرگ سلان با قطعیت مشخص نیست.
پیکر او در گورستان تیائیس در نزدیکی پاریس به خاک سپرده شد.

◇ کتاب‌شناسی:
- خشخاش و حافظه
- می‌شنوم تبر گل داده است
- ناخوانایی (مجموعه‌ی نویسندگان)
- فوگ مرگ
- سنگ و دایره
 

◇ نمونه‌ی شعر:
(۱)
می‌شنوم که تبر شکوفه کرده‌ است
می‌شنوم که مکانش را نمی‌توان نام برد
می‌شنوم که مردِ به دار آویخته را شفا می‌بخشد
نانی که به او می‌نگرد
و همسرش پخته‌است
می‌شنوم که زندگی می‌خوانند
تنها جان پناه ما را.
● ترجمه: محمد مختاری
 

(۲)
در چشمه‌ی چشم‌هایت
تورهای ماهیگیران آب‌های سرگشته می‌زیند
در چشمه‌ی چشم‌هایت
دریا به عهد خود پایدار می‌ماند
من
قلبی مُقام‌ گرفته در میان آدمیانم
جامه‌ها را از تن دور می‌کنم
و تلالو را از سوگند:
در سیاهی سیاه‌تر، من برهنه‌ترم،
من آن زمان به عهد خود پایدارم
که پیمان‌ شکسته باشم
من
تو هستم
آن‌ زمان که من
من هستم.
در چشمه‌ی چشم‌هایت جاری می‌شوم
و خواب تاراج می بینم،
توری
به روی توری افتاد
ما
هم‌ آغوش گسسته می‌شویم
در چشمه‌ی چشم‌هایت
به دار آویخته‌ای
طناب دار را خفه می‌‌کند…
● ترجمه: حسن منصوری
 

(۳)
نه بر لبانم، انتظار دهانت
نه بر آستانه‌ی در، انتظار بیگانه‌ای
نه در چشم، انتظار اشکی.
هفت شب
فراتر
سرخ در پی سرخ
هفت قلب
عمیق‌تر
دست به در می‌کوبد
هفت گل‌سرخ
پس
چشمه تراویدن آغاز می‌کند.
● ترجمه: محمد مختاری
 

(۴)
پاییز از دستان من برگ می‌خورد.
ما با هم دوستیم:
از دیوانگی سرپناه زمان و ما راه رفتن را به او آموختیم:
حالا زمان به پوستۀ خود بازگشته
در آینه یکشنبه است
در رؤیا اتاقی برای خواب
دهان‌های ما حرف راست می‌زنند
چشمان من حرکت می‌کنند به پایین
برای درآمیختن با تنها عشقم
ما به هم نگاه می‌کنیم
در تاریکی کلمات را رد و بدل می‌کنیم
ما به هم عشق می‌ورزیم مثل
خشخاش و مرور خاطرات
ما می‌خوابیم شبیه شراب در صدف‌ها
مثل دریا در پرتو خونین ماه
ما همدیگر را در آغوش گرفته و کنار پنجره می‌ایستیم
مردم از خیابان رو به بالا
به ما نگاه می‌کنند
این زمانی است که آن‌ها می‌دانستند
زمانی است که سنگ تلاش می‌کند به گل دادن
زمان مضطرب قلبی تپنده داشت.
زمانش هست
زمانش بود
زمانش هست.
● ترجمه: زلما بهادر
 

(۵)
ای صنوبر، برگ‌هایت درون تاریکی می‌درخشند سفید.
گیسوان مادرم هرگز سفید نبودند.
گل قاصدک، چه سبز است اکراین
مادر گیس‌زردم به میهن نیامده است.
ابر بارانی، بر فراز چاه آیا می‌پلکی؟
مادر ساکتم برای هر کسی می‌گرید.
ای ستاره‌ی گرد، که حلقه‌ای طلایی را می‌پیچانی.
قلب مادرم را سرب شکافت.
درِ چوب بلوطی، چه کسی لولاهایت را در آورد؟
مادر شرفیم نمی‌تواند باز گردد.
● ترجمه: شاپور احمدی
 

(۶)
در کلن
شهری از راهبه‌ها و استخوان‌ها 
و پیاده‌روهایی گزیده شده 
با سنگ‌های مرگ‌آور 
و ژنده‌ها 
و ساحره‌ها 
و فاحشه‌های زشت 
من برشمردم دو و هفتاد تعفن را
همه به‌خوبی تعریف شده
و چندین بوی زننده
شما ای حوریان
که بر فاضلاب‌ها
و گودال‌ها
حکم می‌رانید
رود راین بسیار پرآوازه است
پس بشویید شهر کلن تان را
اما به من بگویید ای حوریان
کدام قدرت الهی از این پس
رودخانه‌ی راین را می‌شوید؟
● ترجمه: زلما بهادر
 

(۷)
ناشیانه خود را باز به رؤیاهایم بسته‌ام.
آیا می‌توان یادداشتی به هیچ کس نوشت، تا چه رسد به خورشید؟
با موسیقی و میخک نیز می‌توان بد بود، و با عصرگاهی سرد
که همه جا سرک کشید، دل چزاند هی کفترها را یافت
و هیچ نگفت. پاهایم می‌لرزیدند. اتفاقی دست سودم
به پهلوی تاریک زمین. پشت سر هم می‌گشتیم.
با چشم‌های زاغ به نثر دلگیرم می‌اندیشیدم. از جانم می‌کندم.
کسی بزرگ و پیروزگر همه چیز را از من می‌گیرد.
به دیوبچه‌های دنبالم زل می‌زند؛ آنان که پس از خاکستر شبان‌هام ترانه می‌خوانند.
و مرا می‌ستاید، قلبم را. او خداوندگار من است.
چیزی از آن روز شرم‌آورم هنوز نگذشته است
هم خوشیم، هم تشنه. در گنبد بی‌وزن
بی‌پروا هزاران چهره‌ی برگ گونه را می‌شنوم.
در چشم انداز خاموش دست می‌برم، چه ننگی.
خود را از دست دادم. چهره‌ام را در نیم‌رُخی تکیده گیر انداختم.
دو تکه شدیم بینا با سایه‌ای که نگران بود.
ژرفای گسیخته‌ی جهان را خواندیم.
خودپسندانه به خود تن در دادیم.
زبانی را که تا دیروز ناباورانه می‌آموختیم
به یک چشم اندوختیم
و از شکل نیفتادیم.
داربست ما این گونه است.
● ترجمه: شاپور احمدی
 

(۸)
نزدیکیم ما، ای خداوند
نزدیک و دست‌سودنی.
بلکه دست‌سوده، ای خداوند،
در یکدیگر تنیده، چونان که گفتی
هر یک از ما را بدن، زآنِ توست، ای خداوند.
دعا کن، ای خداوند
دعا کن ما را [زیرا که] ما نزدیکیم.
پیچان و خمان فراز می‌رفتیم
فراز رفتیم، تا خم شویم
بر آبچاله‌ و ورطه‌ای.
به آبشخور می‌رفتیم ما، ای خداوند.
خون بود، آن بود
که تواش ریخته بودی، ای خداوند.
[باز]می‌تافت.
تصویر تو را در چشمان ما، ای خداوند.
چشمان و دهان، مانده‌اند چنین باز و چنین تهی، ای خداوند.
ما نوشیده‌ایم، ای خداوند.
خون و آن تصویر که در خون بود، ای خداوند.
دعا کن، ای خداوند [زیرا که] ما نزدیکیم.
 

(۹)
آی ریشه‌ی کوچک یک رویا!
نگاهم می‌داری این‌جا
که خون، مرا به تحلیل می‌برد
و دیگر هیچ‌کس نمی‌بیندم
که دیگر مایملک مرگم.
پیچ و خم بده به چهره‌ای
که شاید اینجا
سخن می‌رود، از زمین
از عطر
از اشیایی که چشم‌ دارند
حتی این‌جا که مرا کورمال‌ کورمال می‌خوانی.
حتی
این‌جا
که تکذیبم می‌کنی
به خاطر یک نامه.
● ترجمه: محسن عمادی
 

(۱۰)
زلفانت بی‌یاسمن، رخساره‌ا‌ت آینه است.
ابری خرامان خرامان می‌گذرد
از چشمی به چشمِ دیگر، آن سان که سدوم به بابل،
و هم‌چون زایشِ برگ قلعه را قطعه قطعه می‌کند
و بر گرداگردِ گلبنِ گوگرد می‌توفد.
آنگاه آذرخشی برق می‌زند گوشه‌ی دهانت
دره‌ای تنگ با بقایای ویالون.
مردی با دندان‌های برفی کمانه را حمل می‌کند:
آی که آن نای زیباتر طنین افکن شد!
معشوق!
معشوق تو نیز آن نایی و ما همه بارانیم
پیکرت شرابی بی‌مانند است و ما ده نفره باده می‌پیماییم
دلت زورقی در شالی‌ست که ما زی شب‌اش پارو می‌کشیم
کوزه‌ای کوچک که پر از آبی‌هاست
و این سان سبک‌بار از فرازِ ما می‌جهی
و ما به خواب فرو می شویم
از جلوی چادر
گردانِ صدنفره پیش می‌رود
 و ما تو را باده نوشان به سوی گور حمل می‌کنیم
و حال
صدای اصابتِ سکه‌ی سنگینِ رویاها
بر جاده‌های سنگ‌فرشِ جهان
به گوش می‌رسد.
● ترجمه‌: حسین منصوری
 

(۱۱)
سنگ
سنگی در هوا که من دنبال می‌کنم
چشم تو، چنان کور چون سنگی
ما دست بودیم
ما تاریکی را خالی کردیم
ما کلمه را یافتیم
کز پس تابستان می‌آمد
گل
گل- کلمه‌ای کور
چشم تو و چشم من
آبیاری‌اش می‌کند
رشد
دیوار قلب بر دیوار قلب
برگ می‌دهد
یک کلمه دیگر، مثل این، و چکش‌ها
تاب می‌خورند در فضا.
● ترجمه: فرشته وزیری‌نسب

 

گردآوری و نگارش:
#زانا_کوردستانی
 

┄┅═✧❁💠❁✧═┅┄

 

سرچشمه‌ها
- شبکه خبری رها نیوز
https://t.me/mikhanehkolop3
https://t.me/leilatayebi1369
https://t.me/rahafallahi
www.poets.ir
https://echolalia.ir/category/sher/romanian-poets/paul-celan/
https://www.iranketab.ir/profile/19433-paul-celan
و...

علی باقرزاده

آقای "علی باقرزاده بیرانوند"، شاعر، ترانه‌سرا و روزنامه‌نگار لرستانی لک‌زبان، زاده‌ی سال ۱۳۷۳ خورشیدی، ساکن خرم آباد است.

علی باقرزاده

آقای "علی باقرزاده بیرانوند"، شاعر، ترانه‌سرا و روزنامه‌نگار لرستانی لک‌زبان، زاده‌ی سال ۱۳۷۳ خورشیدی، ساکن خرم آباد است.
وی مهندسی مکانیک خودرو خوانده و در مقطعی مدیریت برگزاری جلسات شعر حوزه هنری خرم‌آباد را برعهده داشت.
 

◇ نمونه‌ی شعر لکی و لری:
(۱)
خَمی ها اِ دَروینِم بی‌حِساوه
دُما تو دوسَکَم دُنیا خِراوه
پِژاره دیرِمو چیمِم تَرَ ماو
اِ زورِ نالَکَم عالَم کَرَ ماو
دِلِ سِزیا هَنی هم ها اِ هولَ
هِناسی سِیل بِکَر مینَم کِ چولَ
وَ تُرِ چیمِ تو پِی خوله کیشِم
نِمَچو بی تو مِه کاری  اِ پیشِم
خَزو ها اِ دِلِم  پَلخاشه دیرِم
هِزارون زیم گَن ار لاشه دیرِم
چَنی بوشِم وَ  تو مِه وَ چِ زونی
سِتوینِم داخِ تو جیرِم سِزونی
وَ دَر دوله دِلِت ژارَ مَنیشِم
موشِم لیوه تونِم جارَ مَکیشِم
مَلالکِم وَ خدا تو بوین و طالَم
میِرزی تالِ مویت وَ کُلِ عالَم
تو دَر آ دَ چیمِ نازِت بوینِم
یَ چَن وَخته وَ داخِ تو زوینِم
تو بو تا عاشِقی نوءَ خَنیوِم
مه بی تو اِ نومِ دُنیا خَریوِم
اَگَر بوینِم داوالِت اِ گِلارَه
اِ وَر چیمِم زِمِسو هَم وِهاره
 

(۲)
دِما تو اورِ غَم دِ سا نِمیکه
کَسی سیک خیالم جا نِمیکه
کَسی نی کِ عزیزِ ای دِلِم با
دِلِم وا آسِمو هَم تا نِمیکه
اَگَر کِ عاشِقی کُفرِ خُدا با
دِلِم دی کافِری حاشا نِمیکه
دِلِم لیوه بی و لیوه پِرَستَ
رِفیقی وا کَسِ آزا نِمیکه
نِشِسمَه پُشتِ دیوارِ جِگایی
کَسی ری وِ دِلِم دَر وا نِمیکه
یه چَن وَختَ کِ دِ عالَم بُریمه
دِلِم دِل خوش وِ ای دُنیا نِمیکه
کل دنیا اگر و نوم دل با
غَمِ دیری تونِ پاسا نِمیکه
 

(۳)
روزگارم پر دِ درد و شیوِنَ
بی‌قِراره هر که حالش چی مِنَ
یه زَنی پیر و شکت ها سیکِ دِل
غِر مییه دسیا خوشِ ری میکِنَ
لا وِ لا قَلبِم بیّه مِدونِ جَنگ
تیرِ سِیلِت مَغزِمِ می تیچِنَ
هِه کِ دل؛ دل میوَنَ وو زلف یار
سر وِ دُنیا هاوِنِش میشیوِنَ
هرکسی عاشق بوعه دی روزگار
غنچه عمره وا دس خوش میچِنَ.
 

(۴)
باخِ دلم بیسَه هِلارو بخن
گیونِ مِ کَت اِ قَپِ وا بو بخن
ایسه کِ چوی دارِ تَوَر کو مِنِم
بوسَ سَرِ لاشه دِلِم خو بخن
خو بخن ار دارِ کَتی ار زَمی
ار کتل و هیزم و ار چو بخن
زیمِ گَنِ چیمِ تو ها سَر دِلم
اَر لَشِ شیری تو چی آهو بخن
بو وَ سَر قورِ خَریوِم بِنیش
هه که مکه دالکه قو قو بخن
کُشتِتَ صد چوی من و باکت نیه
ها مَکَرِم وِشَت و هِرو بِخَن
باخِ تو آبادَ سِتوینِم؛ وَلی
باخِ دلم بیسَه هِلارو بخن
 

(۵)
من و توره خم ار کولا مچیمن
اژ ای مینه فره چولا مچیمن
ممینی یادگار اژ تو خمی تر
من و دل هر دک عه هولا مچیمن
پتی دس چوی یلی بی لشکر و یار
و جنگ آگر و پولا مچیمن
اسر اژ چیم اوریله مواری
ا ژیر ای نم و نولا مچیمن
خمت بیسه دمر کولی و گوینم
و نیش ای دمرکولا مچیمن.
 

◇ نمونه‌ی شعر فارسی:
(۱)
می‌روم امشب من از شهر خودم
از دیار مردمان بی‌وفا
می‌کَنَم دل را من از این سرزمین
می‌روم امشب پناهم بر خدا

می‌روم امشب اگر دل پا دهد
از دیار بی‌مرامان لجوج
با کدامین دلخوشی من سر کنم
دلخورم از این عجوج و آن مجوج

آسمان را می‌درم با ناله‌ام
همچو شیری رفته از بیشه منم
در چنین شهرِ خموش و بی‌تپش
وصله‌ی بدجورِ بد پیشه منم

پیشه‌ام عاشق شُدن بود از ازل
مهر بد نامی به نامم خورده شد
هر کجا حرفی شد از دیوانگی
نام این دیوانه اول برده شد

عشق و آزادی در این شهر عجیب
مثلِ خواهرهای مادر مُرده‌اند
نا خُدایان در لِباسِ زاهدان
آبِرویِ شهرمان را بُرده‌اند

چاره ای جز رفتنم دیگر نماند
می‌برم دل را به سمتِ ناکجا
با نگاهی سویِ میدان اِمام
می‌روم دیگر پناهم بر خُدا
 

(۲)
من لرم از نفت خود بی‌بهره‌ام
نفت و آب و گازمان را برده‌اند
با روش‌های نوینِ تفرقه
بی‌خدایان حقمان را خورده‌اند

از زمانی لُر تفنگش ساکت است
گَردِ ماتَم بر سَرَش باران گرفت
خاکِ زر خیز لرستان طعمه شد
هر سگی یک تکه بر دندان گرفت

برده هرکس هرچه را زورش رسید
آب و خاک و پوشِش و فرهنگمان
صبرمان روزی به پایان می‌رسد
خونِ ظالِم می‌چِکَد از چنگمان

کودکی ده ساله‌ام بی‌سر پناه
تویِ سرمایِ زمستان مانده‌ام
در نبود مدرسه من با خودَم
شعرِ حق‌خواهیِ لُرها خوانده‌ام

از بلوط و مردمانِ لُر نِژاد
درس پاکی و شجاعت دیده‌ام
از درختِ ریشه‌دارِ زِندِگی
میوه‌ی آزادِگی را چیده‌ام

با تفنگی پر شده از غیرتم
قلبِ ظالِم را نشان خواهم گرفت
هرچه را از ما به غارت برده‌اند
از تَنِ بی‌جانِشان خواهم گرفت.
 

(۳)
تخت جمشید و‌ سلیمان را به نامت می‌زنم
یار چینی خاک ایران را به نامت می‌زنم
در قبال عقرب و میمون مست و اژدها
کل خاک کیش و لاوان را به نامت می‌زنم
من برای دلبری از چشم زیبای شما
ملک زر خیز لرستان را به نامت می‌زنم
ترکمانچایی دگر خواهم نوشت از بهر تو
من گلستان و‌ خراسان را به نامت می‌زنم
جنبش جنگل فدای تار موهایت شود
کل جنگل های گیلان را به نامت می‌زنم
خون پاک آن شهیدان وطن را سر کشم
کل سوسنگرد و بستان را به نامت می‌زنم
مثل یاران فلان مسئولمان، لب‌تر کنی
بهترین جای لواسان را به نامت می‌زنم
جنس بنجل می‌دهی من در جواب خوبیت
بشکه‌ها از نفت کنگان را به نامت می‌زنم
مولوی را کشور همسایه از ما برده است
پس منم نثر گلستان را به نامت می‌زنم
مرد دهقان فداکار و کمال‌الملکمان
من تنی چند از بزرگان را به نامت می‌زنم
داریوش و کوروش و نادر فدایت می‌کنم
تاج و تخت پادشاهان را به نامت می‌زنم
ورزشت را هم برایت من فراهم می‌کنم
تیم قرمزهای تهران را به نامت می‌زنم
بهر سوغاتی برای مردمان کشورت
پسته‌های شهر کرمان را به نامت می‌زنم
گر بخواهی گردشی در ملک بی‌سامان کنی
کاخ مرمر، طاق بستان را به نامت می‌زنم
اصفهان را می‌دهم تا حالتان بهتر شود
گر بخندی شهر زنجان را به نامت می‌زنم
گر کسی نقد مفیدی هم کند از کار تو
کل ناقد های ایران را به نامت میزنم
گر کسی حرف درستی می‌زند بر ضد تو
عقل و فهم با سوادان را به نامت می‌زنم
شعر شاعر نسخه‌ی راه تمام مردم است
شاعران، اندیشه‌سازان را به نامت می‌زنم
هرچه دارم در جهانم را به من دین داده است
بی‌خیالش، دین و ایمان را به نامت می‌زنم
بسته‌ام پیمان محکم با شما تا روز مرگ
عشق و رویای جوانان را به نامت می‌زنم
چون شما سلطانی و ما چاکر درگاهتان
من خلیج و خاک ایران را به نامت می‌زنم
چون که شعری بی‌نمک او گفته با طنزی سخیف
من علی از نسل بیران را به نامت می‌زنم.
 

(۴)
عین خورشید پس از باران قشنگی؛ مثل رود
هَر خُروشت جُنبِشی در قلبِ مردِ مُرده بود
گنج قارونم غرورم؛ حافظش صدها سپاه
سارِقی با نقشِ چشمانت غرورم را رُبود
وقتِ دیدارت شَبیهِ زاهِدِ پیری شُدَم
که خدا را دیده در هنگامه‌ی ذکر و سجود
پس زدی با دست و با پا می‌کشی پیشم؛ وَلی
عاشِقی‌ها می‌کُنَم با آن فراز و این فرود
در نَبَردِ چَشمِ عاشق کُش شکستم واضح است
من سپر انداخته‌ام؛ از سرم افتاده خود
عین شاهی بَر بُلندی شاهِدِ کشتار ما
جانِ خود را دادِه‌ام؛ من در مسیر این صعود
گفتم از پایانِ جانم تا بدانی عاشقم
حرفِ رفتن می‌زدی از مُردَنَم باکَت نَبود.
 

(۵)
شاعری در باریم در کاخ و اِیوانِ شما
خط به خط شعرم ثنا در مدح مژگان شما
زاهدی نیکو خصالم در مَسیرِ عاشِقی
در نمازم اقتدا کردم به چشمان شما
آیه‌ای کوچک میان سوره‌ای طولانیم
من الف لامم مِیانِ آلِ عمرانِ شما
گفته قرآن چنگ بر حبل خدا باید زنیم
می‌زنم من چنگ بر گیسِ پَریشانِ شما
شاهِ ساسانی شمایی حاکِمی بر کشورم
شهر ویرانم میانِ خاکِ ایرانِ شما
تیرِ گرمم آتَشینم داغ هجران و غمم
دورم از بارانِ زیبا؛ ماهِ آبانِ شما
در زمستان یخ زدم درگیر ابر ماتمم
تا ابد در حسرت خورشید تابانِ شما
گوشه‌ای دنجم؛ سُکوتم؛ بی‌هیاهویم؛ گُمَم
تکه سنگی بی‌صدایم پیشِ جولانِ شما
عاشقان تک‌تک به راهت جان شیرین می‌دهند
کشته‌ی راهت منم؛ جانم به قربانِ شما
شعر من تنها برای چشم زیبای شماست
این غزل را هم نوشتم وقف دیوانِ شما.
 

گردآوری و نگارش:
#زانا_کوردستانی
 

┄┅═✧❁💠❁✧═┅┄
 

سرچشمه‌ها
https://t.me/newsnetworkraha
https://t.me/mikhanehkolop3
https://t.me/leilatayebi1369
https://t.me/rahafallahi
@ali.bagherzadeh73
@AliBagherzadeh73
و...
 

ساریژ ئفینی

ساریژ ئفینی 

آقای "ساریژ ئفینی" (به کُردی: ساڕێژ ئەڤینی) متخلص به "خاک" (خۆڵ)، شاعر کُرد، زاده‌ی شهر کویه واقع در شهرستان کوی سَنجَق در استان اربیل ساکن است.

 

(۱)

میان آسمان،
پرندە، سیارە، ماه و خواهران و دوستانش... 
میان دریا،
در، یاقوت، ماهی، خواهران و دوستانش... 
میان خشکی،
کوه، درە، دشت، خواهران و دوستانش... 
و در جایگاه من هم،
قلب، احساس، چشم و تمامی اعضایم!
اکنون دیگر،
آسمان، دریا و خشکی من، "تو" هستی
"تو" به‌جای همە چیزی!! 

■●■

(۲)

هرگاه که خورشید طلوع می‌کند 
مادرم رخت‌خواب‌ها را جلوی آفتاب پهن می‌کند!

روزی از او پرسیدم: 
- رخت‌خواب‌ها که خیس نیستند،
پس چرا آنها را جلوی آفتاب پهن می‌کنی؟!

گفت: تا که بوی نم و بد از آنها پاک شود و خوشبو شود.

به فکر فرو رفتم و با خودم گفتم:
-- پس من گلویم را جلوی کدام آفتاب پهن کنم،
تا بوی گریه و بغضش پاک شود؟!

■●■

(۳)

ما،
به امور پرستاری آگاه و خبره گشتیم 
هر کسی که نزد ما آمد
زخم خود را با ما التیام بخشید.
مایی که در جان و روحمان 
صدها زخم وجود دارد   
کسی نیست که پرستار ما شود.

■●■

(۴)

تو،
مرا به روزگار سپردی...
من هم،
تو را به خدا می‌سپارم...

 

نگارش و ترجمه:
#زانا_کوردستانی

بابک دولتی

استاد "بابک دولتی"، شاعر کُرد زبان ایرانی، زاده‌ی دی سال ۱۳۵۳ خورشیدی، در کرمانشاه است.

 

بابک دولتی

استاد "بابک دولتی"، شاعر کُرد زبان ایرانی، زاده‌ی دی سال ۱۳۵۳ خورشیدی، در کرمانشاه است.
وی آثار خود را به دو زبان کُردی و فارسی می‌نویسد و نخستین مجموعهٔ رباعی کُردی جنوبی (باشور) را سروده و منتشر کرده‌ است.
او تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی ادامه داد و با دریافت مدرک کارشناسی ارشد در این رشته فارغ‌التحصیل شد.
بابک دولتی از سال ۱۳۷۲ فعالیت‌های حرفه‌ای خود را در حیطه‌ی شعر آغاز کرد و ضمنِ تدریس ادبیات فارسی در دبیرستان‌ها به غزلسرایی مشغول شد.
وی در سال ۱۳۸۴ نخستین کتاب شعر خود را در قالب غزل، با عنوان "دست‌نوشته‌های یک سنگ" منتشر کرد.
وی که مدیریت برخی از انجمن‌های مرتبط با شعر و ادبیات را بر عهده داشته، در زمینه‌ی روزنامه‌نگاری نیز به فعالیت پرداخته و در این زمینه، مقام دوم غرب کشور را کسب کرده‌ است. همچنین در سال ۱۴۰۰ به عنوان یکی از برگزیدگان، جایزه‌ی کتاب سال استان کرمانشاه را برای نوشتن کتابِ "خه‌و" دریافت کرد.
ایشان، پنج دوره داور جشنواره‌ی دفاع مقدس در غرب کشور بوده و کنگره‌ی ملی عاشورا را داوری کرده است. دبیری کنگره‌ی ملی مرصاد هم در کارنامه‌ی او دیده می‌شود.
 

◇ کتاب‌شناسی:
- دست‌نوشته‌های یک سنگ، انتشارات مدیا، ۱۳۸۴
- سلام خواهر باران، انتشارات تکا، ۱۳۸۷
- هزار سال نمک زیر پلک‌های من است، انتشارات شانی، ۱۳۹۳
- غزل قرن، به همراه پیمان سلیمانی، انتشارات دیباچه، ۱۳۹۵
- در این بیابان اتفاق تازه‌ای نیست
- خه‌و، با ترجمهٔ فارسی مریم صفرزاده، انتشارات دیباچه، ۱۳۹۹
- خان، با ترجمهٔ فارسی مریم صفرزاده، انتشارات دیباچه، ۱۴۰۰
- ڕێ، با ترجمهٔ فارسی مریم صفرزاده، انتشارات دیباچه، ۱۴۰٣
و...
 

◇ نمونه‌ی شعر کُردی:
(۱)
یەێ دەفە خاسن، چەنە وهار، کەلیمەیل
یەێ دەفە تیەڵ، جوورْ ژارْ مار، کەلیمەیل
یەێ دەفە پۊترکییانە ئەوقەرە گْل‌خوەن
یەێ دەفە لە ماڵەگان هەشار، کەلیمەیل
یەێ دەفە داخەیلْ مەردمانْ پیادەن
یەێ دەفە قورتْ بڕێ سووار، کەلیمەیل
بوونە پەڕەێ قاقەزێ وە‌خاترْ عشقێگ
داڕزییەن وەختْ ئنتزار، کەلیمەیل
بوونە مەتەڵ، جاوەجا لە‌هۊرْ زەمان چن
نیمەڕوێ، ژێرْ یەێ دەوار، کەلیمەیل
بوونە خەوەر، داوڕن جەهان وە‌ دو‌ساعەت
هەر وشەیان بوودنە هزار، کەلیمەیل
یەێ بڕێیان پیخ کەن لە‌مەغزْ کەسانێگ
تا بڕەسێ ساعەتْ هەوار، کەلیمەیل
جوور گولەن، لە‌خشاوْ شاعر خاسێگ
تا چ زەمانێگ بانە‌کار، کەلیمەیل
هەم چمە زندانْ ماڵ خوەم ک بمینم
تا نەکەنەودی، رێی فەرار، کەلیمەیل
وەختە ک هانا بوەم وەبێ‌دەنگێیەیلم
تا ک نەکەن شارەگان قەلار، کەلیمەیل
 

(۲)
ئێ رێیە، یەێ فکرْ خووفناک خسەودەیشت
یەێ ئوتوبووسێ لە‌ژێرْ خاک خسەودەیشت
یەێ ئوتوبووسْ سیەێ، ک هەردەفە دیمەێ
هۊرْ کەلاوەیلْ بێ‌پڵاک خسەودەیشت
دی بەش ئیمەیش یەێ ژیانْ شەلیتەیو
ئێ زنەیە وە تریک‌تاک خسەودەیشت
ئیمە خسە‌خوار لەێ وڵاتْ نەناسە
وەتن‌ْتێژی، بزان وە‌ژاک خسەودەیشت
سەختە بزانی لە‌هۊر‌چیدنە، سەختە
ئیمە لە ئێ رووژگارە پاک خسەودەیشت
هەر رەوەنێ هات فکرْ چین لە‌سەرێ بۊ
مەرگ و زنەی جفت و پاکەپاک خسەودەیشت
وەرجلە یە گیانێیان سەنۊد وە‌یەێ گڕ
لەێ وەرە پەرتەکشڕەیلْ ساک خسەودەیشت
ئێ زنەیە چرچ بۊ، بگر ک لە‌هەر رووژ
یەێ پەڕە لە زەێنْ هیچکاک خسەودەیشت
ئێ ئوتوبووسە لەکوورە هات ک هەرجار
هەر رەوەنەیل شەکەت، هڵاک خسەو دەیشت
 

(۳)
هات لە‌شارەیلْ شەڕفرووش دەوانچە
کەفتە دەسْ خێڵ چەکمە‌پووش دەوانچە
هەرکە تەکان خوارد زۊ وەیەێ تەقە کوشیا
نەیشت لەئێ دەروەنە خەرووش دەوانچە
هاتێیە تا دی کەسێ وە‌دەیشت نەنووڕێد
خەێد ورەو دەروەچْ هڕووش، دەوانچە
هەر دەفە کەفتەو دەسْ کەسێگ لە یەێ‌جا
چەکمەسیە، بێ‌وەفا، چەمووش، دەوانچە
هەم خوەرْ بێ‌خەێر هاتە‌بان و قەرارە
گیان بسنێدن وە‌یەێ قرووش دەوانچە
هسکوتە مەردم! هەناسْ قۊل نەکیشن
یەێ گڕ تر هەم تییەێدە هووش دەوانچە
بێ‌کشە بان‌وبچن ک مەرگ نزیکە
دی دەنگدان ناێد، ها وەگووش دەوانچە
 

(۴)
ڕه‌فیق! زۊ بکه‌فه‌وڕێ، که‌مێ خوه‌رِ نوو بار
له خاک ِ ڕووژهه‌ڵاتێ ئومێد ئه‌ڕا سوو بار
له هه‌ر چه‌مێگ ک که‌فته‌سه‌رِ ڕێید، پۊنگه
له هه‌زوه‌گانِ خوه‌مانی له قه‌سر، لیموو بار
ئه‌گه‌ر ک چید وه‌ره‌و به‌زه‌ییه‌ێلِ هه‌ورامان
ئه‌ڕا گڕه‌ێ دڵ ژارم، له وه‌فرِ شاهوو بار
ئه‌گه‌ر ک چید وه گاواره‌گه‌ێ «ئوساتاهر»
له ئه‌و مه‌قامه ک ئۊشێ: «حه‌قه‌ن حه‌قه‌ن هوو» بار
نه‌که‌ید یه‌ێ به‌ش کیشێ وه گه‌رد خوه‌‌د بارید
وه‌قه‌ێ په‌شێویی ئێواره‌گان ته‌ماکوو بار
دوواره که‌فتمه‌سه هۊر شێت‌بازییه‌گان
سه‌رێ بێیه وه حه‌ریر و که‌مێ له یاروو بار
برا! چه‌نێگه وه گه‌رد خوه‌ما غه‌ریبی که‌م
له ئه‌و منه ک تو ناسی، که‌مێ ڕه‌نگ و بوو بار
م چۊچیامه، وه یه‌ێ وا تمام بووم، بڕه‌س
ئه‌ڕا سه‌قام هه‌ناسم تڵه‌سم و جادوو بار
یه هۊره‌گان منه یه‌ک وه یه‌ک مرن هه‌ر ڕووژ
یه گه‌رمه‌شینه ک دۊنی وه‌لا براڕوو بار
شه‌وێگ له‌ێ وه‌ره لان کردێیه، نیه‌چوود، نیه‌چوود
ڕه‌فیق زۊ بکه‌فه‌‌وڕێ، که‌مێ خوه‌رِ نوو بار
 

◇ نمونه‌ی شعر فارسی:
(۱)
برای کشتنِ سایه طناب کافی نیست
هزار مرتبه سربِ مذاب کافی نیست
چه وحشتی‌ست که در متنِ شهر می‌لولد
چه حکمتی‌ست؟ مگر این عذاب کافی نیست؟
شیارهای زمین تشنگانِ دیروزند
برای این‌همه لب، خوابِ آب کافی نیست
تمامِ دهکده‌ها از گرسنگی مُردند
تلاشِ ساده‌ی یک آسیاب کافی نیست
بترس از این‌که دو چشمت تو را به آب دهند
بپوش چهره‌ی خود را! نقاب کافی نیست
اگر قرار بر این است ما نفس بکشیم
درخت‌های نحیفِ «سراب» کافی نیست
حلول می‌کنم آری درخت خواهم شد
مگر دویدنَ در منجلاب کافی نیست
هنوز زیرِ زمین نهر پیر جان دارد
برای سبزشدن آفتاب کافی نیست
 

(۲)
آیینه می‌پرسد: چطوری؟!
ذهنِ مرا نسیان گرفته
این چشم‌های دربه‌در را
گویی کسی سیمان گرفته
بیهوده در این خانه هستم
با چهره‌ام بیگانه هستم
حس می‌کنم دیوانه هستم
در مغزِ من طوفان گرفته
تقویمِ من هرچه ورق خورد
تصویرِ دنیا زشت‌تر شد
کابوس‌های  کودکی‌ها
در پیشِ چشمم جان گرفته
می‌خواهد او با من نسازد
آهنگِ مردن می‌نوازد
از بویِ خون حالش خراب است
قلبم سرِ عصیان گرفته
هی می‌زنم سر را به دیوار
تا می‌پرد این خوابِ بیمار
دستِ یکی از بازجوها
پیشِ لبم  لیوان گرفته
چون کشوری زیرِ لگدها
لبریزم از زخم و جسدها
در روحِ آتش‌دیده‌ی من
جنگی دگر پایان گرفته
خورشیدهای خسته در راه
شب روسیاهی مانده با ماه
بیداری‌ام مانندِ خواب است
خوابِ مرا هذیان گرفته
شب شد، زمانِ بی‌قراری‌ست
هر سایه‌ای از خود فراری‌ست
آرامشی در شهر جاری‌ست
در کوچه‌ها باران گرفته.
 

(۳)
در یک نفر فرشته دمید و پرنده شد
در ما فقط به خاک جهنم بسنده شد
تاریخ با غرور بدی برگ می‌کشید
در این قمار ثانیه‌ها هم کشنده شد
یک جمع پاک باخته در چهره‌هایشان
خط‌های نامرتب اندوه، خنده شد
غربال آسمان همه را پشت سر گذاشت
کوهی به هیچ باخت؛ و خاکی رونده شد
بازی به جای پر هیجانی رسیده بود
از آسمان ستاره‌ی بیچاره کنده شد
تاریخ با گذشت زمان برگ تازه داشت
آدم شکست خورد، ستم دید، بنده شد
انسان شکست خورد و مانند سایه‌ها
در امتداد ِ جاده‌ی مردن دونده شد
حالا به جای خیل نیاکان نشسته‌ام
شاید هر آنچه نور امید است زنده شد
این تاس تا سکوت کند طول می‌کشد
شاید که خوش نشست و بلیطم برنده شد.
 

(۴)
روح طوفان لم زده بر آسمانت
باد پوشیده ست بر تن بادبانت
تا مبادا حرفی از فریاد باشد
موج دستش را گرفته بر دهانت
بعد از اینت ناخدا غیر از خدا نیست
بعد از این آشوب می‌ریزد به جانت
سرنشینی مرده را با خویش داری
این جسد دیگر نمی‌فهمد زبانت
سایه‌ها جز سور و سات کوسه‌ها نیست
منتظر تا کی به سر آید زمانت
تخته‌ها با هم سر سازش ندارند
عاقبت بر آب افتد استخوانت
اوج می‌گیری که مردن ساده باشد
موج روی موج، این هم نردبانت
موج‌ها چون کولیان در حال رقص‌اند
می‌رود از کف در این طوفان عنانت
می‌روی با آب‌ها تا نقطه‌ای دور
تا کجا پایان پذیرد داستانت.
 

(۵)
باید آغاز کار یاد بگیرند
خوب به دستانشان مداد بگیرند
خیره به این تخته می‌شوند، قرار است
هر چه معلم نوشت، یاد بگیرند
اول مهر است، می‌روند که شاید
عالمی از رنگ‌های شاد بگیرند
با پدرانی که سخت در پی آنند
اندکی اندازه را گشاد بگیرند
در سر من خط خطی ساده‌ی آنهاست
اینکه به خود صورت سواد بگیرند
در سر آنها لواشکی‌ست که باید
از پدران سکه‌ای زیاد بگیرند
زنگ زدند، آن زمان که هیچ مهم نیست
در سخنم فعل‌ها نهاد بگیرند
مدرسه تعطیل شد، صفی‌ست که باید
دست زمان هرچه را که داد بگیرند
درس تمام‌اس؛ می‌روند که شاید
روزی‌شان را ز دست باد بگیرند.
 

(۶)
چقدر خاک کنم نعش یاس‌هایم را
و روی هم بگذارم هراس‌هایم را
به غیر باخت، قماری چنین نخواهد داشت
از آن نخست بریدند آس‌هایم را
زمین بایر من ناامید رویش‌هاست
به جای نان نخریدند داس‌هایم را
بگو چه شد که خودم را دوباره گم کردم؟!
بگو چقدر بگردم لباس‌هایم را؟
وزید بادی و روح مرا به غارت برد
نمی‌شنید کسی التماس‌هایم را
نمی‌شود که از آن زخم کهنه دم بزنم
شنود می‌کند این شب، تماس‌هایم را
دلم خوش است به یک احتمال دور از دست
ز من اگر که نگیرند طاس‌هایم را.
 

(۷)
این سایه‌های گاه به گاه اتفاق نیست
آیا کسی به جز خود من در اتاق نیست؟!
در خانه فکر زلزله‌ای پرسه می‌زند
حتما میان این همه آجر وفاق نیست
چیزی شنیده است که هی زرد می‌شود
این التهاب ِ باغچه از اشتیاق نیست
طوری نشسته‌اند درختان ِ روبرو
انگار در قبیله‌ی آنها نفاق نیست
آه ای چنار ِ پیر ! در این خانه سر مکش
از شاخه‌های طایفه‌ات در اجاق نیست
یا ریشه‌هایتان یله در خون قرن‌هاست
یا نسبتی میان ِ درخت و چماق نیست
باید کمی برای خودم زندگی کنم
فردا هوای حوصله بر این سیاق نیست
با روزهای سرد زمستان چه می‌کند
این خانه‌ای که بر سر ِ او چتر طاق نیست
با کفش‌های خسته‌ی خود راه می‌روم
تا جاده‌ای که آخر ِ آن باتلاق نیست
باید برای خود بنویسم چه کرده‌ام
تکرار ِ تلخ ِ خاطره یک کار شاق نیست
حالا تو هی مقابل من قیل و قال کن
این شعر جای قافیه‌ای چون کلاغ نیست.

 

گردآوری و نگارش:
#زانا_کوردستانی
 

┄┅═✧❁💠❁✧═┅┄
 

سرچشمه‌ها
https://newsnetworkraha.blogfa.com
https://t.me/newsnetworkraha
https://t.me/mikhanehkolop3
https://t.me/leilatayebi1369
https://t.me/rahafallahi‎
@babak.dowlati.official
@Darwachdariche
@B_dowlati
و...

ساڕێژ ئەفینی

ماموستا "ساڕێژ ئەڤینی"، ناسراو به "خۆڵ" شاعیری هاوچه‌خی کورد، لە شاری کۆیه‎ لە دایک بوو و ئیستایش لە هەوڵیر دانیشتەجیە.

 

ساڕێژ ئەڤینی

ماموستا "ساڕێژ ئەڤینی"، ناسراو به "خۆڵ" شاعیری هاوچه‌خی کورد، لە شاری کۆیه‎ لە دایک بوو و ئیستایش لە هەوڵیر دانیشتەجیە.

 

(۱)

[مردن] 
هەمووان بەم ووشەیە ئاشناین.
هەندێک ئارەزووی هاتنی دەکەن و هەندێکیش بەبیستنی ناوەکەی ترس دەیانگرێت و دەیانهەوێ لێی ڕابکەن...

زۆرینە لایان وایە کەمردن تەنها جارێکە و دووبارە نابێتەوە،
بەڵام لەلای من ئەوە تەواو پێچەوانەیە و من باوەڕم وایە مرۆڤ هەیە لەجارێک زیاتر دەمرێت و مردنەکەی ڕۆژانە دووبارە و چەند بارە دەبێتەوە... 

وەختێک دەبیستم ئافرەتێک بەهۆی نەبوونیی و دەست کورتیی، یاخود بەهۆی حاڵەتێکی تایبەتەوە، یان بەهۆی هەڵخەڵەتاندنی بەناوی عیشق و سۆزەوە لەلایەن پیاوێکی شەڕواڵ پیسەوە ئابڕوی دەبردرێت و دواتر پێی دەوترێ
(قەحپە)، پێی دەمرم.

منداڵێک، وەختێک ترافیک دەبێت بە سۆر و بەڕاکردنەوە دێت بەرەو جامی ئۆتۆمبێلەکەت و دەپاڕێتەوە، تاوەکو بنێشتێک یان دەستەیەک کلینێکس یان دەبەیەک ئاووی لێبکڕیت و گەرما و سەرما لەمێشکی سەری ئەدا، من پێی دەمرم...

وەختێک دەبیستم و دەبینم کوڕێک هەموو ژیانی لەچاووی کچێکدا بچووک دەکاتەوە و لەکۆتایدا کچە وەک  خێرایی برووسکە لەژیانی دەچێتە دەرەوە و تەواوی ژیان لەو کوڕە دەسێنێتەوە، پێی دەمرم...

بە دووڕوی مرۆڤەکان، بە بێ بەڵێنی، بەبێ مروەتی، بە بە بە... پێی دەمرم.

بەهەرحاڵ، 
من،
پێشبینی دەکەم مردنەکەم بەوجۆرە بێت 
کەلەخوارەوە نووسیومە؛

واهەست دەکەم لەشەووێکی زۆر ساردی زستاندا دەمرم.

شەوێکی پڕ بارانی بەلێزمە.
شەوێک پڕبێت لە دەنگی هەورەبروسکە.

شەوێک پڕ پڕ بێت لە گڤەگڤی ڕەشەبا و پڕ پڕ بێت لە گمە گمی دەنگی باران...

واهەست دەکەم مردنەکەم لەناو جێگاکەم بێت و لەسەر لاتەنیشتی ڕاست بمرم؛ 
لەکاتی مردنمدا چەند دڵۆپە لیکێک لەحەشمەتی گیان دەرچونم ڕژابێتە سەر سەرینەکەم.

من 
هەستدەکەم وەختێک کەدەمرم لەوشەوەدا، تەپڵکە جگەرەکەم لەلابێت و جگەرەکەم چەند نەفەسێکی مابێت بۆتەواو بوون و نەتوانم هەمووی بکێشم و بمرم.

لەدواساتەکانی ڕۆح دەرچوونمدا، لەپێش چاوومە کەدەمهەوێت وەک کەروێشک لەکاتی سەربڕیندا، زریکە لێبدەم.

من؛
لەزستاندا دەمرم.
لە شەوێکدا، کە گۆڕهەڵکەندن تیایدا زۆر ئەستەم بێت...
ئەوسا، هەموو ئەوانەی ڕقیان لێم بوو، لەدڵەوە خۆشیان دەوێم.
هەموو ئەوانەی دڵیان شکاندم، ڕۆحیان دەشکێت.
هەموو ئەوانەی ڕۆژانێک پێمپێکەنین، ئیتر لەو کاتەدا، دەگرین.
ئەوکەسەی کەدەبوو بێت و نەهات،
لە ژورەکەی خۆیەوە خۆێن لە دڵی ئەچۆڕێ و تەنها ئەتوانێ یەک
(الفاتیحه) بنێرێت.

زۆر دەمێکە حەزم لەو سەفرە درێژ و ئەبەدییە هەیە و ئارەزووی هاتنی دەکەم، بەڵام نایەت...

خودا، ئەمە غروری و لوت بەرزی نیە، بەڵام سوێند بەگەورەیت ئارەزووی هاتنی فریشتەکەت
(ئیزرائیل) دەکەم...

ئـــاهـ چەندە شیرینە لەلام و چەندە موشتاق و تامەزرۆی هاتنیم...
ئێستا وەرە، ئێستا 
بمبە لەگەڵ خۆت...

من؛
لەشەوێکی سارد و پڕلەتۆفی زستان دەمرم...
هەمووتانم خۆش دەوێت، هەمووتان...

■○■

(۲)

من، 
بۆچی خۆشەویست نیم لەلای خەڵک؟!

من، 
لەوەتای فامیدەم و هەست بە باشیی و خراپییەکان دەکەم، بە عەقڵ نەک سۆز، هەرگیز لە ڕاست بێژیی لامنەداوە.
ئەوەش پێچەوانەی ئاکاری زۆرینەی مرۆڤەکانی ئێستایە، کە حەز بەوەدەکەن درۆیان بۆبکەیت، وەک پێشەوا علی ڕەحمەتی خودای لێبێت فەرمووی (حەقبێژیم دۆستی بۆ نەهێشتوومەوە).

من، 
هەمیشە خاوەن باوەڕ و دنیابینی تایبەتیی خۆم بووم، باوەڕم بەهەرچیەک بوبێ و بەچشتێک دەروونم ئاسودەبوبێ ئاوهام کردوە.
بەوپێەی ئەوەی کە دەیکەم زیانی بۆ ئایین و کۆمەڵگەکەم نەبێ.
بەپێچەوانەی مرۆڤەکانی ئێستا، کە ڕۆبۆت ئاسا و لەژێر کاریگەری دەوروبەریان دەجوڵێنەوە.

من،
هەرگیز پیاوپیاوانێم نەکردوە و ناشیکەم، 
بەڵکو مرۆڤی ڕاست و بەهەڵوێستم خۆشویستوە .
سێبەرەکەی خۆم بە گەورەترین سەرکردە و پێشڕەو دەزانم، بۆیە ڕێگام پێیداوە لەپێشمەوە بڕوات.
بەپێچەوانەی مرۆڤەکانی ئێستا، زۆرینەیان زیاد لە دە ڕوو و دە زوبانیان هەیە بۆقسەکردن و نمایش.

من،
لەنێوان هاوڕێکانم جیاکاری ناکەم و بەیەک چاوو و بەیەک ڕوو و بەیەک دڵ و وەکویەک سەیریان دەکەم و دەیاندوێنم.
بەپێچەوانەی زۆرینەی مرۆڤەکانی ئێستا، کامیان گیرفانی گەرم بێ ئیتر پێکەنین و دەست خستنە سەرشان ڕوولەئەوە.

من،
دووشت هەمیشە فەرامۆش دەکەم:
یەکەم، ئەو چاکانەی کە دەیانکەم، چونکە یەقینم وەهایە کە خودا ئاگادارە و پاداشتی ئیلاهی لە هی مرۆڤ گەورەترە.
دووهەم:
ئەو خراپانەی دەرهەق بەمن دەکرێ، چونکە لە ڕاستیی و پاکی خۆم دڵنیام و باوەڕم وەهایە دونیا هێندەی بەبەرەوە نیە کە ڕق بخزێنرێتە دەروونەوە.

من،
لە غیابی دۆستەکانم ڕێگا نادەم هەرگیز باسبکرێن، پێچەوانەی بەشێک لە بەناو دۆستەکانم کە وەک سۆپای دار لەبری کۆلکە مەجلیس بە باسکردنی من گەرم دەکەن.

من،
لەگەڵ عام، ناچمە شام.
چوونکە هەندێک جارهەیە عام هەڵەن و تاک ڕاستە.

من،
بەوپەڕی موحیبەتەوە باوەشم کردوە بە دەوروبەرەکەم، کەچی زۆرینەی دەوروبەر بەوپەڕی ڕقەوە لێم دوورکەوتونەتەوە.
چونکە نەمتوانیوە وەک ئەوان بانێک و دووهەوابم.

من،
یەکەم خودا، دووهەم خودا، پاشان سێهەم خۆم.
بەپێچەوانەی زۆرینەی مرۆڤەکانی ئێستا، 
یەکەم خەڵک، دووهەم خەڵک، پاشان سێهەم خودا.
خودا و خۆی وونکردووە بۆ ڕازیکردنی دڵی خەڵک.

لەکۆتاییدا،
من هەمووتانم خۆشدەوێ...

■○■

(۳)

[بەقسەی نەکردم!]
من و دەریا، 
ماوەی چەند مانگێک دوو عاشقی سەر شێتی یەکتری بووین 
بەجۆرێک گیرۆدەی یەکتری بووین، هەرکات منی دەبینی دەکەوتە سەما و شەپۆلەکانی توندتر و هەڵبەز و دابەزی زیاتر دەبوو.

هەموو ئێوارانێک، من لەسەر بەردێک دادەنیشتم ڕوو لەدەریای مەعشووقم 
ڕۆژێک بەبێ هیچ و سووچ و تاوانێک، دەریا ڕووی لێ وەڕگێڕام و چیتر شەپۆلەکانی ڕوەو من نەدەهات،
بەڵکو نەرمە شەپۆلەکانی ڕووەو ئەوبەردە بوون کەشاهێدی خۆشەویستی من و دەریا بوو!.

تێگەیشتم کە دەریا تادوێنێ عاشقی من بوو، ئیتر بۆلەمەودوا بڕیاڕی داوە من جێبهێڵێت و ڕوەو ئەو بەردە ئاراستەی عاشق بوونی بگۆڕێت...

من، 
هیچم نەکرد و هیچم نەووت نە بەدەریای مەعشووقم و نە بەو بەردەش کە تادوێنێ شاهێدی عیشقی من و دەریا بوو...

ئێوارەیەک، لەپاڵ بەردەکەوە دانیشتم و تەنها ئەوەندەم پێی ووت:
(ئاگات لەدەریا بێ)...

ئەوەم پێ ووت تاتێبگات لەهەمبەر بێوەفایی دەریا، بەڵام تێنەگەیشت و گوێی پێنەدام...

دوای ماوەیەک بینیم  (بەرد) بەشەپۆلی بێوەفایی دەریا، وورد و خاش بووبوو...

■○■

(۴)

[قەحپە داک]  
مرۆڤ، ڕۆح لەبەرێکی پیسە، ماڵی هەر مرۆڤێک گووخانەیەکی تێداهەیە، کە جێگای هەڵڕشتنیی گەند و گوو و میزە; و شوێنی بڵاوکردنەوەی تڕ و فسە.
لەگەڵ ئەوەشدا هەندێکجار شوێنیی خواردنیشە!

بەڵێ خواردن، زۆرێک لە مرۆڤەکان بە پەنهانییەوە و هەندێکیشیان وەک خوو لەسەر کوونجی گووخانەکە و لەگەڵ هەر نقە و تەکاندان و زەختێک لە قوونیی و بەدەم شەقەی تڕکردنەوە، چەند نەفەسێک بەقووڵی لە جگەرەکەی نێوان هەردوو پەنجەی دەستی ڕاست یان چەپیەوە دەدات و لەگەڵ بۆنیی تڕ و تسەکەی هەڵیدەمژێت.

هەندێکیشمان هەن گوو لە خودی قسەکانیی یاخود ئاکارەکانیەوەیەتیی، ئەو جۆرەیان زۆر ترسناکن، چونکە بەدوو شوێن گوو دەکەن.
هەم بە قوونیان و هەمیش بە دەمیان.

ئەوەی مرۆڤ جوان دەکا تەنها ڕەوشت و دەربڕینەکانیەتیی...

هێندەی ڕمێک خۆر بەرزبوبویەوە، ڕێک وەک ئەوەی شاژنیی کورەیەکی هەنگ لە شانەکەی دەرچوبێ و هەنگەکانی تر لەهێکڕا و بەیەکەوە شوێنی کەوتبن، خەڵک کەوتبوونە شوێنی یەکتری.

هەمووی بۆ کارکردن، بەڵام جۆر و شێوازی کارەکە جیاوازیان هەبوو.
مرۆڤ بە کارکردنەوە جوانە، بەڵام هەندێک کار هەیە مرۆڤ تیایدا نەفسییەتی دەشکێت...

دەستم بە گسک لێدان کرد،
لەبەری دەستەراستیی شەقامەکە و نزیکەی دوومەتر لەپشت شۆستەکەوە، ماڵی کاک هێرش بوو، باوکی هاوڕێی شیرینم کاک هاموون، هاموون هێرش غەفووری.

زۆرینەی بەیانیان، هاموون لەسەر کورسییەکی بچووک لە دیووی ژوورەوەی ماڵەکەیان دادەنیشت، کەمێک دەرگاکەی دەکردەوە و ڕوو لە جادە، پێدەچوو ئەو چێژ لە جموجۆڵی هاتن و چوونی خەڵک و ئۆتۆمبێل وەربگرێ، پێچەوانەی من، کەمن زۆر بەلامەوە شتێکی بێزراو بوو...

کورسییەکی فافۆن بوو، شوێنی پشتیی و دانیشتنەکەی بە ماددەیەکی شین لەشێوەی داو بەدوای یەکترەوە هەڵچنرابوو...
سەبەتەیەکی بچووکی بەدەستەوە بوو، چەند دەنکە قەیسییەکی پێگەیشتوو و گووشەترێیەکی ڕەش و چەند دەنکە فەریکە سێوێکی تێدابوو.
کەگەیشتمە بەرامبەری، وەک هەمیشە لەسەر کورسیەکەی هەستا و بەرەوڕووم هەنگاوی هەڵبڕی.
قاچی ڕاستیی خستە سەر یەکەم پەیژەی دەرگاکە و دەنگێک لە ژوورەوە هات:
((هاموون کوڕم نەچیتە سەرجادە)).

ئیتر من چوومە پێشەوە و سەبەتەکەی بۆ ڕاگرتم و دوو دانە سێوی مزری پێدام.
هاموون ئەوکات کوڕێکی گوپنیی سورکەڵانە بوو، ئێستا عەیامێکە نەمبینیوە و نایزانم چۆنە.
هیوادارم هەمیشە ساغ و تەندورست بێ.

بەرامبەر دەرگای نەخۆشخانەی کۆن، کە ئێستا سەنتەریی ددانە، تەکسیی ڕادەوەستان.
منیش ئاسایی گسکەکەم لە زەویەکە دەخشاندن، لێرە کۆمەڵێکم لەگەڵای درەخت و کلینێکسیی بابردوو و زەلفیی ڕەنگاوڕەنگ و بتڵی بیبسیی و کاغەزیی دڕاوو و قەیتانیی پێڵاوو و قونچکی جگەرەی جۆراوجۆر و ووردە شوشەی شکاوو و لەوانەشە چەندین دڵی شکاوو و ڕازی شکاویشم گسک دابێ...
کۆدەکردەوە و لەملاتر کۆمەڵێکی تر، لەپاشان عارەبانەکەم دەهێناو هەمووم دەڕژاندە ناو عارەبانەکەوە.

بەبێ ویستی خۆم و بەبێ مەبەست، کلکی گەسکەکەم بەهێواشی بەر ئاوێنەی یەکیک لە ئۆتۆمبێلەکان کەوت، ڕاستەوخۆ زەلامێکی سەرکەچەڵ، نێوچەوان پڕلۆچ، ئارەقی ژێرباڵی ڕژابووە دەرەوە و لەسەر قەمیسەکەیەوە وەک نەخشە بڵاوبوبویەوە، برۆیەکیی پڕ و ئەستوور ڕێک وەک گسکەکەی دەستم...
هەر کەڕووی گرژکرد ئیتر خەتەکانی نێوتەوێڵی بوون بەسەد ئەوەندە و هەردوو برۆی بەتەواوەتی شانیان لەیەکتری گیرکرد و بەدەنگێکیی گڕ و زبرەوە ووتی:
((قەحپەداک سەبر چاوت نابینێ))...

هەر ئەوەندە و سەری بردەوە ژورەوە، لێی تێپەڕبووم و بەترسەوە ئاوڕێکم دایەوە، کەرتە مقەبایەکی بەدەستەوە گرتبوو باوەشێنی خۆی پێدەکرد، لەبەر خۆیەوە قسەی دەکرد و لێوەکانی دەجوڵاند، داخۆ چەندین جنێوی تریشی پیداووم...

ئافرەتێک کە دەستی منداڵێکی گرتبوو، لەدەرگا ئاسنینەگەورەکەی نەخۆشخانە هاتەدەرەوە  و دەرگای پشتەوەی ئۆتۆمبێلەکەی کردەوە و سەرکەوت، کابرای شۆفێریش سولفی لە ئۆتۆمبێلەکەی داو و پارچەمقەبایەکەی دەستی فڕێدا دەرەوە و ڕۆیشت...

■○■

(۵)

[بێزقێز راوەکان، لەلای من] 
چەندین مانگە، دەرگای خوێندنگەکەی داخستووە،
بەبێ ئەوەی ڕەچاوی خوێندکار و دایک و باوکی خوێندکار بکا، بەڵام بەقودرەتی قادر و ڕاستەوخۆ بوە فریادڕەسی خوێندکار و دەرگای خوێندنگای کردەوە.

حیزب لە پۆستەکەی دایناوە، بەڵام دوای ماوەیەک وێنەی لەلایەنێکی تری حزبی بڵاودەبێتەوە، لەبری لادانی، زیاتر دەیکەنە ( مێرد) بەسەر خەڵکەوە.
(لەگەڵ مەڕ شین دەکا، لەگەڵ گورگ گۆشت دەخوا).

مەلایە، باسی بیدعە دەکا، بەڵام لە مەولود دانیشتوە و خەریکی دەفە لێدان وبرنج و... خواردنە.
کاهینانی پەرستگای ئاموون.

سوپەرهاتریکی تۆمارکردوە لە چوون و هاتنەوەی لە عومرە، دراوسێکەی نانی ئیلاهی نیە بیخوا.
گوێ مەدێ، گرنگ بەژداری کردنە.

یەکیەتیی بوو، 
دواتر بووە گۆڕان، 
دواتر بووە هاوپەیمانیی، 
حالییەن نەوەی نوێیە.
ئێستاش خۆی پێ مەغدوورە.

دوو کتێب ناخوێنێتەوە،
لە هەموو کۆڕە ڕۆشنبیرییەکان دادەنیشێ،
کاتێک کتێب دابەش دەکرێ،
دوو و سێ دانە بەیەکەوە دەبا.
لە باغەکەی سۆپای داری پێ گەرم دەکا.

وەختێک دەمی دەکەیتەوە، هێندەی سەد کەس گلەیی هەیە لە دەسەڵات و حکومەت، بەڵام خۆی کەسێکی حیز بییە و بەئاوازی حیزب سەما دەکا.
کێشکە سەمام لۆبکە، بەرت دەدەم.

هەموو بڕیاڕدانێکی لە چاوەکانییەتی، بەهۆی جلەکانت، شێوەت، ڕوخسارت... بڕیاڕت لەسەر دەدا.
بەبێ ئەوەی ڕۆژێک لەڕۆژان لەگەڵت هەڵسوکەوتی کردبێت.
گای بە گوون دەناسی.

بەهەموو تەمەنی دوپیت قورئان ی پیرۆزیی نەخوێندۆتەوە، دوو فەرمودە نازانێت... 
دژە ئایینە.

هێند لوت بەرزە و خۆی پێ بابەتی گرنگە، 
هیچیش نیە.
ئەگەر باوکی خۆی نەدیتبا، 
ئەوا وێنەیەکی صدام حسێن ی لە ماڵەوە هەڵدەواسی و لەسەری دەنووسی باوکی ڕەحمەتیم.

بەیانی بەیەکەوەن لەگەڵ ئەو،
پاش نیوەڕۆ لەلای من بەخراپ باسی (ئەو)دەکا،
شەویش دەچێتەوە ماڵەکەی (ئەو).

بەوپەڕی متمانەوە قسەیەکی بۆدەکەیت،
دوای کەمتر لەڕۆژێک،
قسەکەی خۆت پێدەگاتەوە،
بەکۆمەڵێک پێشگر پاشگری زیادەوە.

خۆی بەدڵسۆز و غەم خۆرت دەزانێ،
لەپشتەوە خەریکی پاشقول گرتنە لێت.

داهاتێکی باشی هەیە،
خەریکی کڕوزانەوە و نوزە نوزە.

سەد هێندی (ئەو) چاکەت بەسەریەوە هەیە،
هەر کەتەنها جارێک بڵێی نا،
ئیتر تۆ پیاوێکی خراپی.

خێزاندارە،
ڕێگەپێدراو نیە بەهیچ شێوەیەک خێزانەکەی 
هاوڕێیەکی کوڕی هەبێت،
کەچی خۆی خەریکی عیشق بازییە.

بەخۆیەوە ژمارەیان (١٠٠ سەد) کەس دەبێت،
ئەوانی تر هەمووی (هەڵە) و (خراپن).
بەتەنها خۆی پێ (ڕاست)و (باشە).

هەردوک حەمباڵن ،
( ئەم )یان حەمباڵێکی باشە،
زۆرترین کەل و پەل دەگوازێتەوە .
بەڵام
( ئەو ) بێکارە و 
ڕەخنەش لەکاری ئەوەی تر دەگرێت.

( ئەو ) 
و... زۆری تریش.

"تێبینی:
ئەگەر هەرخاڵێک لەمانەی سەرەوە لە تۆ دا بوونی هەیە،
ئەوا لەگەڵ ( تۆ )مە".

■○■

(۶)

[تایەر تۆفیق و مردوو پەرستی] 
دونیا بەرەو تاریک بوون هەڵدەکشا، دوکانەکەم داخست و بەرەو ماڵ بومەوە، لەڕێگادا بانگی ئێوارە لەبڵندگۆی مزگەوتەکانەوە لەهێکڕا بەرزبویەوە.

دەی ڕومکردە نزیکترین مزگەوت تاوەکو نوێژەکەمی تیادا بکەم. مزگەتی (گرمک) ئەو مزگەوتەی نزیکترین بوو لەسەر ڕێگای گەڕانەوەم، چووم. 

خەریکی دەستنوێژ شۆرین بووم، لەناکاو لەپشت منەوە دەنگێک هات، وەک ئەوەی شتێک بکێشن بەزەوی، ئاوڕمدایەوە پیرەپیاوێکی لاواز و کزۆڵ کەوتوە و لێوێ تەقیوە و خوێنێکی زۆری لێدەڕوا.

ڕامکرد و کلینێکسێکم لەگیرفانم هێنادەرەوە تاوەکو هاوکاری بکەم و خوێنەکەی بگیرسێتەوە، لەوکاتەدا خۆی پارچە پەڕۆیەکی لەگیرفانی هێنا دەرەوە و بەلێویەوەی نوساند، برادەرێک لەیەکێک لە (ئاودەست)ەکان هاتە دەروەوە و وتی مام(شەفیق) ئاگاداری خۆتبە.

من نەمدەزانی ئەو پیرەپیاوە بەساڵاچوو و بێ خزمەت و بێکەسە کێیە، ئیتر ووتم برا ئەو مامەیە کێیە؟، ووتی
(کاک ساڕێژ ئەمە برای هونەرمەند تایەر تۆفیقە)!.

باوەڕم نەکرد ئاخر چۆن دەبێ برای هونەرمەندێکی ئاوها گەورە بەمشێوەیە بێناز و بێخزمەت و کەس ڕووی لێنەکاتەوە، ووتم برا هەڵەیت چۆن ئەمە برای تایەر تۆفیقە؟!. ئیتر خاڵە شەفیق خۆی هاتە قسان و بەزمانێکی هیلاک و ماندووەوە فەرمووی (بەڵێ من برای تایەر تۆفیقم و هەر لەو مزگەوتە لەسەرەوە حوجرەیەکیان پێداوم و تیایدا دەخەوم و دەمێنمەوە)...  

هەر لەو مزگەوتەو لەو حوجرە سارد و سڕڕەدا، وەک تایەر تۆفیقی برای بەتەنها و بەبێکەسی مرد.

* کەچی ئەمرۆ دەبینم یادی تایەر تۆفیق دەکەنەوە و مەبلەغێک پارەی پێوە دەخورێ.
کورد وتەنی
(نە ئەو نان و ڕۆنە، نە ئەو زەبرە قوونە).

*:تکایە ئاوڕێک لە هونەرمەند
(ئیبراهیم سابیر) بدەنەوە تاوەکو خۆی لەژیاندا ماوە، باری تەندورستی و دارایی زۆر خراپە و توانای کڕینی دەرمان و دەرزی نیە. چونکە دڵنیام دواتر کۆمەڵێک دێن و دەستدەکەن بەپارە خواردن و یاد کردنەوەی.

■○■

(۷)

غەڵووز و ئەو...
ئەمیان، گۆشتی برژاند و
ئەویان، دڵی من...

■○■

(۸)

گلەییەکانم  
لە دایک و باوکم...

هەندێک شت هەن لەژیانی مرۆڤدا زۆر لەیەکتری نزیکن، ڕونتربڵێم بەتەواوی هاوشێوەی یەکترن.
بۆنمونە ( دایک باوک و مردن و تەمەن ).

ئەم سێ شتە، بەتەواوی لەیەکتری دەکەن و نزیکن لەیەکتری.

باوک و دایک لەژیانی هەر یەکێکمان، تەنها یەکجارە و جارێکی تر دایک و باوک دووبارەبونەوەیان نیە.
لەبەرامبەریشدا بەهەمان شێوە مردنیش لە ژیانی هەر یەکێکمان تەنها یەکجارە و هەریەکجار لەقاپی ژیانمان دەدات.

تەمەنیش هاوشانی ئەوانە، هیچ کامێکمان ناتوانین دوێنێ دووبارە بکەینەوە...

لەم چەند دێڕەدا مەبەستمە شتێک ڕونبکەمەوە، هەڵبەت من ناتوانم هیچ کاتێک نواندن بکەم، لەهەر شوێن و کاتێک هەستم بەهەرشتێک کردبێت ئەوەم ووتوە تەنانەت ئەگەر بەزیانی خۆیشم بوبێت...

خوێنەری ئازیز...

من ڕقم لە دایک و باوکم نابێتەوە، لەوەتێدەگەم کە هاتنم بۆ ئێرە سەرچاوەکەی هەبوونی الله و دایک و باوکمە.
لەوەتێدەگەم کە هەریەک لەدایک و باوکم بۆگەورەبون و پەوروەردەکردنم ماندوبوون و شەونخونیی و ئازاری زۆریان بینیوە و چەشتوە و...

هەڵبەت لەم مانگە لەدایک بووم، لەڕاستیدا لەم ڕۆژەدا باوەڕم بە لێدانی فیق و دووزەلە وپیرۆزبایی و حەتحەتۆکە و مۆم و...
ئەوشتانە نیە و هەرگیز نەمکردوە!

چونکە مرۆڤ کاتێک لەوە دڵنیا دەبێت کەئیتر ساڵێک زووتر نزیکی کەناری پیربوون بۆتەوە، ساڵێک زووتر نزیکی مردن بۆتەوو، چ پێویستی بە شایی ولۆغان و قون بادانه؟!.

بەڵکو دەبێت دڵ تەنگ بێت و بیر لەوە بکاتەوە کە ئاخۆ ئەو ساڵەی کە لەژیانیدا تێپەڕی چۆن و بەچشێوەیەک لێی ڕۆیشت؟!

دایکە، باوکە...

ئێوە بۆ حەز و ئارەزوی خۆتان جوت بوون و خەوتوون، هەر لەسەر بنەمای حەز و ئارەزووی خۆتانەوە منتان هێنا بۆ ئێرە.

وەختێک کە منتان هێنا پرستان پێنەکردم، دەی ئەوەتا کە گەورەش دەبم و تەمەن ڕوەوهەڵکشان دەڕوات دیسانەوە کەس پرسم پێناکا، بێگومان بۆمردنەکەشم بەهەمان شێوە کەس پرسم پێناکا...

دایکە، باوکە...

من هەتا ئێستاش لەتەمەنی منداڵیم تێر نەبووم.
چونکە هەر لەتەمەنی منداڵیمەوە هەموو ئەوکارانەم دەکرد کە هی مرۆڤە گەورەکان بوون.

حەمباڵی و کرێکاری و دەستگێڕی و... زۆری تریش.
بۆیە ئێستاش حەزم بەسەیرکردنی فلم کارتۆنی ( تۆم_جێری )یە.

ئێستاش حەزم بە یاری چاوشارکێ و هەڵماتێن و ڕاکردن و گڵ خواردنە.
بە ماندوبوون گەورە بووم ولەمنداڵیم تێر نەبووم...

دایکە، باوکە...

گەنجیەتیم نەبینی...
گەنجێکی ماندوو و شەکەت و گیرفان خاڵی...
هەموو شەبەقی بەیانیەک هەڵدەستام و لەگەڵ باوکم دەچوم بۆ شۆستە و شەقام پاککردنەوە تا نیوەڕۆ.

نیوەڕۆش بەپەلە پەل بۆماڵەوە و پاروە نانێکی ساردبوەوە و لەوێشەوە ڕاکردنم بۆ خوێندنگا و دەرس و دەورم.

دەی لەوێش مامۆستا لەسەر سەر و قژم کەبۆچی زۆرە و کورتی ناکەمەوە; دەکەوتە وێزەم.
مامۆستا وایدەزانی کەژیانی منیش وەک ژیانی کوڕەکەی ئەوە، نەیدەزانی من لەشوێنێکەوە هاتووم ناوی ( جەحیم )ە.

دوای تەواو بوونی مەکتەبم، هەر هەمان ڕۆژ لە خوێندنگاکەمەوە بەڕاکردن دەچووم بۆ خوێندنگەی ماکۆکی ئێواران، هەڵبەت دایکم لەوێ کارگوزار بوو، من کاری دایکیشم دەکرد!

ئەوانەی ئەوساش لەتەمەنی من بوون، لە هاویناندا خەریکی بەژداری کردن بوون لەو خولە هاوینیانەی ئەوکات، خولی فێربوونی کۆمپیوتەر و خۆش نووسی و سەرتاشی و...
منیش حەمباڵی و کاری تاقەت پڕوکێن.

دایکە، باوکە...

ئێستاش بەردەوام حەزم بەدانیشتنە لەناو ( فریز )!
شەوانە تاوەکو خەوم دێ لەناو فریزی ماڵەکەمان ڕادەکشێم، چونکە ئەوکات کەمن زۆۆۆۆر زیاتر لەئێستا حەزم پێی هەبوو نەمانبوو، بەڵکو ئەوەی کەهەمانبوو خانوەکی قووڵی تەنگ و بچووک و ناخۆش!
لە ( گۆڕ ) قوڵتربوو...

دایکە، باوکە...

هەندێک قسە هەن بۆنیان لێدێ، باوەڕبکەن هەندێک قسە هەن بۆنیان لێدێ.
هەندێک قسەش هەن هێندە نەرمن ئارەزوی ئەوە دەکەی وەک قوماشێکی لۆکە بیکەتە بەرتەوە.
من ئەوقسانەی کە گوێ بیستیان دەبووم، لەخەڵکەوە و بەهۆی کارەکەمەوە بۆن ( گوو )یان لێدەهات.
ئەو قسانەی کەدەبوو وەک کراسی پەموو بیخەمە بەرم، لەبەرامبەردا دڕکی ( خڕنوک ) بوون و گیانیان ئەنجن کردم...

دایکە، باوکە...

ئەگەر ئێوە منتان نەهێنابا بۆئێرە، 
من لەکوێ خەڵکانی درۆزن و ناپاک و هەناو ڕەش و دز و... دەناسی؟

ئەگەر ئێوە منتان نەهێنابا بۆئێرە، 
من لەکوێ گریانم دەناسی؟

ئەگەر ئێوە منتان نەهێنابا بۆئێرە، 
من لەکوێ ڕۆژگار دەیهاڕیم و دەیشکاندم؟

ئەگەر ئێوە منتان نەهێنابا بۆئێرە، 
ئیتر منیش عاشق نەدەبووم و بەباغەڵی بەتاڵەوە بەو ڕێگایەدا نەدەڕۆیشتم کە گیرفانی پڕی پێویستە نەک دڵی پڕ.

دایکە، باوکە...

هەرکاتێک ئەو باسەم لەگەڵتان باسکردوە، وەڵامتان هەر ئەوەبووە 
( کوڕم ئێمە بەخێومان کردی )!
دەی ئێوە منتان هێناوە و لەسەرشانتان ئەرکبووە کەبەخێووم بکەن.

ئاخر من لەماڵەوە ئێستا باڵندەیەکم هەیە،  مادام کڕیوومە ئیتر ئەرکە لەسەر شانم کەبەخێوی بکەم...
بەخێوکردنی منیش لەلایەن ئێوەوە ئەرکە، نەک منەت...

دایکە، باوکە...

ئەو هەمووە منداڵە بۆ؟!
چیە نەسل و نەوەی موسڵمان زیاد دەکەن و ئومەتیی ( محمد-د.خ-) زۆر دەبێ؟!

ئاخر ( محمد - د.خ -) لەگەڵ ئەوەیە تۆ بەبرسیەتی ونەبونی ونەهامەتی ئوممەتەکەی زیاد و زۆربکەی؟!...

دەستەکانتان ماچ دەکەم، 
بەڵام ئەگەر سێ تا چوار منداڵ بن ئەوە جوانتر و باشتر دەستت بەپەروەردەکردنیان ڕادەگا و خۆشتان ئەوەندە پێیانەوە ماندوونابن.

باوکە، دایکە...

من تائێستاش نازانم ئامێز و بۆنی دایک و باوک چیە و چۆنە!!
دەزانم لە خراپیتان نەبووە، بەڵکو زۆربوین و لەپاڵ زۆرییەکەشمانەوە هەژار و نەدار بووین،
ئیتر بەوە ڕانەدەگەیشتن ناز و خۆشەویستیمان 
پێببەخشن...

بەڵام ئەی من چی؟...
ئەی من ئەومافەی خۆم لەکێ داوابکەم و لەکێی وەربگرم!

زۆر زۆرم لەدڵە دایە گیان، بابە گیان...

ڕاستە من ئێستا لەسایەی خوداوە زۆر شتم هەیە و خاوەنی زۆر شتم کە کەم کەس هەیەتی، 
بەڵام تێنویەتیم ناشکێنن، چونکە لەکات و شوێنی خۆیان نەبوون و نەهاتن.

من لەو مانگە گەرمە لەدایک بووم، پلەکانی گەرمی دەروونم  سەد هێندی پلەکانی ئەو وەرزەن.

■○■

(۹)

[بۆ هاوژینی خۆشەویستم، دیارییە]
لەئاسماندا،
باڵنده، هه‌ساره‌، مانگ و ده‌سته‌خوشک و
هاورێکانی.

له‌ ده‌ریادا 
دوور، یاقووت، ماسی و ده‌سته‌خوشک و
هاورێکانی.

له‌ ووشکانیدا،
شاخ، دۆڵ، ده‌شت و ده‌سته‌خووشک و
هاورێکانی.

له‌و جێگه‌ی ئیستەی ‌(من)یشدا:
دڵ، هـه‌ست، چاوو و
تێکرای جه‌سته‌م!

ئیتر،
ئاسمان و ده‌ریا و ووشکانی و من
بریتین له‌ (تــۆ)!
(تۆیش)، بریتی لە 
هه‌موو... 

■○■

(۱۰)

هەرکات خۆرەتاوبوایە،
دایکم 
بەشێک لەجلەکانی 
بەسەر تەنافی حەوشەکەدا
هەڵدەواسی...

ڕۆژێک لێمپرسی:
جلەکان تەڕنین، بۆچی هەڵیاندەخەیت؟!

* فەرمووی:
تاوەکو بۆنیان خۆشببێ...

* منیش،
نایزانم ئەوهەمووە ئازارانەی ناخم
بەسەر کام تەنافەوە هەڵبخەم؟
تاوەکو کەمێک بۆنی دەروونم
خۆشببێ؟!.

■○■

(۱۱)

ئێمە، 
بە برینپێچ تێگەیشتوون!
هەرکەسێک هات و
برینێکی خۆی بەئێمە ساڕێژ کرد.
خۆشمان،
گیان و ڕۆحمان 
سەدان برینی تێدا هەیە و
کەس نەبوو بە برینپێچ...

■○■

(۱۲)

تۆ،
منت 
حەواڵەی ڕۆژگار کرد...
منیش،
تۆ
حەواڵەی خودا دەکەم...

 

گڵاڵەکردنی ئەم بابەتە: #زانا_کوردستانی

مریوان حلبچه‌ای

آقای "مَریوان حَلَبچه‌ای" (به کُردی: مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌ای)، نویسنده و مترجم و روزنامه‌نگار کُرد، زاده‌ی ۹ ژوئن ۱۹۶۳ میلادی، در حلبچه است.

 

 

مریوان حلبچه‌ای

آقای "مَریوان حَلَبچه‌ای" (به کُردی: مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌ای)، نویسنده و مترجم و روزنامه‌نگار کُرد، زاده‌ی ۹ ژوئن ۱۹۶۳ میلادی، در حلبچه است.

او به زبان کُردی سورانی می‌نویسد و با "مریوان حلبچه‌ای" مترجم کُرد ساکن ایران، نباید اشتباه گرفته شود.

به وی لقب "سلمان رشدی کردستان" داده‌اند. کتاب معروفی از او به نام «سکس و شرع و زن در تاریخ اسلام» باعث شده تا اسلام‌گرایان فتوای کشتن او را صادر کنند. سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر این فتوا را محکوم کرده‌اند.

او چندین بار از طرف رهبر اسلامگرایان کردستان عراق، معروف به «ملا کریکار» به خاطر نوشته‌هایش مورد تهدید قرار گرفت. اما بعدها مشخص شد که این دروغی بیش نیست و از طرف دادگاه نروژ این اتهام رد شد.

وی بیشتر در زمینه‌ی دین می‌نویسد و موضوع کتب و ترجمه‌هایش نیز در همین راستا می‌باشد، از جمله کتاب‌های او می‌توان به:
- دروازه‌های دین در میان زمین و آسمان
- خوننامه
- سکس و زن در تاریخ و شریعت اسلام
و...
اشاره داشت، و از ترجمه‌های او نیز، می‌توان به کتاب "نگرشی منتقدانه به دین اسلام" از "کامل النجار" اشاره کرد.

 

گردآوری و نگارش:
#زانا_کوردستانی

┄┅═✧❁💠❁✧═┅┄

سرچشمه‌ها
https://newsnetworkraha.blogfa.com
https://t.me/mikhanehkolop3
https://t.me/leilatayebi1369
https://t.me/rahafallahi
www.facebook.com/M.Halabjaiy
و...

عبدالعظیم شهرام

استاد زنده‌یاد "عبدالعظیم شهرام"، شاعر پیشکسوت بروجرد و عضو سابق انجمن ادبی دانشوران بروجرد، و مدیر کتابفروشی شهرام، بود، که طی سال‌های گذشته، با خانواده در آمریکا ساکن و زندگی می‌کرد.

 

عبدالعظیم شهرام

استاد زنده‌یاد "عبدالعظیم شهرام"، شاعر پیشکسوت بروجرد و عضو سابق انجمن ادبی دانشوران بروجرد، و مدیر کتابفروشی شهرام، بود، که طی سال‌های گذشته، با خانواده در آمریکا ساکن و زندگی می‌کرد.
وی، در سال ۱۳۰۸ خورشیدی، در بروجرد دیده به‌جهان گشود، و پس از اخذ دیپلم متوسطه، به شغل خبرنگاری و نمایندگی مردم بروجرد در شهرداری پرداخت. وی یک مغازه‌ی کتابفروشی نیز در بروجرد داشت، که در زمانهای قدیم مرکز فروش کتاب‌های مختلف بود، آن کتابفروشی در خیابان پهلوی بروجرد (شهدا امروزی) قرار داشت.
همچنین ایشان از اعضای انجمن ادبی دانشوران بروجرد، در سال ۱۳۴۹ خورشیدی، بود و در کنار استادانی همچون: حزین بروجردی، اصغرزاده،  رضوی، نسیم بروجردی، مواهبی طباطبایی، اوستا، صابری و... در آن انجمن، شرکت فعال داشته است.
وی در روز یکشنبه هفده فروردین ماه ۱۴۰۴ خورشیدی، غریبانه و در تنهایی و دور از وطن، جان به جان آفرین تسلیم کرد.
 

◇ نمونه‌ی شعر:
(۱)
انجمن را نقش یاران در به هم پیوستن است
نی پریشان کردن دل‌ها و یا بگسستن است
ما که آواره ز ملک و خاک اجدادی شدیم
باز کردن در به روی هم،  شعار هر تن است
ای که عضو حلقه یاران و انسانی به جان
چشم بگشا این نه آئین خرد در بستن است
من غریب و تو غریب و اندراین ملک غریب
بهتر آن باشد که با هم در صفا بنشستن است
گر دلت پاک ز حرفی خسته و ازده شد
چاره آن دل، به آب مهربانی شستن است
در بیان هر کلامی لحظه‌ای اندیشه کن
غیر از این گر برگزینی موجب دلخستن است
گفت شهرام این سخن را و به گوش جان سپار
مصلحت باشد همین، ورنه ز خط بگذشتن است.
 

(۲)
چرا ای لاله همچون من فگاری
تو در فصل بهاران داغداری
دل من از دو رنگی داغدار است
تو بر دل داغ از دست که داری؟
 

(۳)
ندارم طاعتی اندر خور دوست
نه جان را تاب کیفر زان نکوخوست
در این آلودگی و شرمساری
امید من فقط بر رحمت اوست
 

(۴)
بنفشه بر لب جو چون دمیدی
در آن آیینه چون سر می‌کشیدی
بگو بهر خدا در روی امواج
امید نقش بر آبم ندیدی
 

(۵)
ای آینه گردان هنر، فر همایی
دیوانه عاشق‌کش بی‌چون و چرایی
ای زیور و زینت ز سر انگشت تو پیدا
خلاق هنر، خالق هر درد و دوایی.

 

گردآوری و نگارش:
#زانا_کوردستانی
 

┄┅═✧❁💠❁✧═┅┄
 

سرچشمه‌ها
- کتاب مشاهیر و مفاخر بروجرد، جلد سوم
- کتاب چهل شاعر بروجرد، جلد دوم
https://t.me/newsnetworkraha
https://t.me/mikhanehkolop3
https://t.me/leilatayebi1369
https://t.me/rahafallahi
@Ahmadmoattari
و...

 

پری خیلانی

پری خیلانی

خانم "پری عمر اسعد" (به کُردی: پەری عومەر ئەسعەد)، مشهور به "پری خیلانی" (به کُردی: په‌ری خه‌یلانی)، شاعر کُرد زبان، زاده‌ی ۲۰  دسامبر ۱۹۸۷ میلادی در اربیل است.
وی فارغ‌التحصیل زبان و ادبیات عرب از دانشگاه صلاح‌الدین اربیل است.
 

پری خیلانی

خانم "پری عمر اسعد" (به کُردی: پەری عومەر ئەسعەد)، مشهور به "پری خیلانی" (به کُردی: په‌ری خه‌یلانی)، شاعر کُرد زبان، زاده‌ی ۲۰  دسامبر ۱۹۸۷ میلادی در اربیل است.
وی فارغ‌التحصیل زبان و ادبیات عرب از دانشگاه صلاح‌الدین اربیل است.
او همسر، آقای "عزالدین زکی‌زاده"، شاعر معاصر کُرد است.

 

(۱)
ابر،
باران درونش را سقط کرد
وقتی فهمید
تو گل نمی‌شوی
برای از یاد بردن
خاطراتش...
 

(۲)
آنچه آدمی را شکل می‌بخشد
اندیشه و مردانگی و راستگویی‌ست
نه فقط
استخوان و گوشت و خون...
 

(۳)
هرکسی که از راه رسید
بخشی از ما را قربانی کرد
قربانی گناهانش،
و ما هم همیشه در جهل باقی ماندیم.
 

گردآوری و نگارش و ترجمه‌ی اشعار:
#زانا_کوردستانی
 

■□■

خاتوون "پەری عومەر ئەسعەد"، ناسڕاو بە "پەری خەیلانی"، شاعیری هاوچەرخی کورد، له رۆژی ۲۰ ڕەشەمەی ساڵی ۱۹۸۷ زایەنی لە هەوڵیرە لە دایک بوو.
کاک "عزه‌دین زه‌کی‌زاده"، شاعیر هاوچه‌رخی کورد، هاوسەر و هاوژینی ئەم شاعیرە.
 

(۱)
لەو  ڕۆژەوەی هەنار بە بۆنی سێو خنکا
لە هەر شوێنێک سێو ببینم چاوم دەزێت.
بەهارە و سەفەر ناسرەوێ،
ژان لە کەلەکەم دەژەنێ و دەمباتەوە 
هۆلۆکۆستی دامێن شنروێ.
 

(۲)
لەپاش زیڕژنی هەڵەبجە،
لەکوێ مەلۆتکەی ژانگرتووم ژیرکەمەوە؟
دەڕۆم وەک داغستانییەک،
سەر هەڵدەگرم،
ئەو گۆلمێک گڵی وڵاتی بۆ سێبووری لەگەڵ خۆی برد،
منیش سووتووی باخ و بێستانی هەڵەبجە.
 

(۳)
ژنێک دەناسم لە نەسەبی شەهێنە
بەرز نەبێت نافڕێت
باڵای دەگاتە هەورەکان
بەیانیان کوترە باریکە
چاوی بۆ دەگێڕن!
ئەو دەمێکە دەنکەگەنمەکانی راسپاردوون.
 

(۴)
ژنێک دەناسم لە نەسەبی هەڵۆکانە
لەبەرزی نەبێت ناخەوێت
ئێواران بەدرەنگەوە
کوکوختیەکان لە پەنا گوێی هەڵدەکوڕمێن،
ئەو خۆی و تەسبیحێکی ملەوەن
لە بەلەکۆنی ماڵەکەی
دڵی مانگ دەداتەوە.
 

(۵)
هەور
بارانی لەبار خۆی برد
کە تێگەیشت
تۆ نابیتە (گوڵ)
بۆ ئێخەی
هیچ بیرەوەرییەک!
 

گڵاڵەکردنی ئەم بابەتە: #زانا_کوردستانی

سید رسول پیره

آقای "سید رسول پیره"، شاعر و منتقد ایرانی، زاده‌ی سال ۱۳۶۸ خورشیدی، است.

 

سید رسول پیره

آقای "سید رسول پیره"، شاعر و منتقد ایرانی، زاده‌ی سال ۱۳۶۸ خورشیدی، است.
وی دکترای زبان و ادبیات فارسی دارد، و در اواخر دهه‌ی ۸۰، با انتشار مجموعه شعر "پیراهن تو پرچم کدام جمهوری است"، شاعری را آغاز و با کتاب "کلیدها"، توانست توجه منتقدان ادبی را به شعرهای خود جلب کند.
وی دریافت چندین جایزه‌ی ادبی را در کارنامه دارد، و  کتاب "تسکین" را با نشر چشمه و کتاب "لغت‌نامه‌ی کلمات مهجور"، را با نشر نگاه منتشر کرده است.

 

◇ نمونه‌ی شعر:
(۱)
تو برای این رودخانه خشک شده
دو ماهی قرمز آوردی
تو برای این علف غمگین که میان دره و کوهستان بود
نامی انتخاب کردی
هربار نگاهت می‌کنم
غم را در دلم مثل طاقه های پارچه روی هم می‌چینند
و هربار بیشتر دوستت دارم
ماهی قرمزی در حوض قلبم می‌غلتد
به من بگو
چطور می‌شود بهار را در قوطی‌های عطاری تازه نگه داشت؟
 

(۲)
...

 

(۳)
از بینِ دوستانم کسی است
که قلبش، قلبش، قلبش برای همه می‌زند
حتی برای دستگاهِ شوکِ بیمارستان
در بین دوستانم کسی است
که فراموشی دارد
او را به هر نامی که صدا بزنی بر می‌گردد.

آنها که زودتر از دنیا رفته‌اند
زیباییِ بیشتری را با خودشان بردند
و آن که آخر از همه رفت
مو و دندان کمتری داشت
دارم لیستی از دوستانم تهیه می‌کنم
دارم قفلِ در را عوض می‌کنم.

  
 
(۴)
صد متر
هزار متر
غم انگیز است
به خط پایان رسیده باشی و هیچکس پشت سرت نباشد.
 

(۵)
حدس بزن
چقدر می‌تواند تنها باشد
کشوری که سرود ملی‌اش را تنها یک نفر می‌خواند
 

(۶)
مثل حمله قلبی به بخش سی سی یو
حمله‌ی لیونل مسی به دروازه‌ی رئال مادرید
حمله‌ی گاوخشمگین به پیراهن قرمز
به من حمله می‌کند تنهایی
 

(۷)
تنهایم
شبیه مهاجرانی که در غربت
دیوار سفارت کشورشان را در آغوش می‌گیرند.
 

(۸)
هر درختی که قطع می‌شد
دری چوبی بود که سال‌ها بعد به رویم باز نمی‌شد
هر پرنده‌ای که بر نمی‌گشت
آسمانی بود
که سال‌ها بارانی‌اش را به تن می‌کرد
هر گلوله که شلیک می‌شد
زنی بود که از تنهایی می‌ترسید
مردی بود که برای همیشه به  عکس‌ها می‌رفت
هر دستی که به سویم دراز می‌شود
ادامه‌ی خیانتی است
که سال‌ها بعد در سینه‌ام فرو خواهد رفت
هر صدا
رادیویی جیبی است
که سربازی را از تنهایی در می‌آورد
هر نقشه سفری است
به دورها...
درهای چوبی، آلبوم‌های عکس، خیانت و رادیوی جیبی را تحمل می‌کنم
اما تحمل دوری را ندارم
نقشه را در دستانم مچاله می‌کنم
حالا هر کجا بروی
در مشت منی
 

(۹)
نگهداری از غم‌های ظریف و بیهوده در پستوی روح
مراقبت از غزلیات شمس
دلجویی از غروب دوشنبه‌ها
و دلدادگی به پنجره‌های خانه با تماشای او شروع شد
گذاشتم آفتاب به تنهایی‌ام بتابد
به خانه رفتم و به ترکیب فلفل و اسفناج
و پیدا کردن لغتی مهجور در دست دهخدا مشغول شدم
او را به ناگاه دیدم
مطمئنم
آن چهره گندمگون
مسیر باران‌ها را عوض کرد
علاقه
مثل آمدن سیل ناگهان
معماری زندگی را به هم ریخت
پنهان نمی‌کنم
که شکفتن لاله رخش
آثار عجیبی داشت؛
پنجره‌ها نور بیشتری گرفتند
کتاب‌ها کم حرف شدند
و نام گذاری گیاهان از همان روز شروع شد
پنهان نمی‌کنم
که آمدن او
کشف آتش در اولین برف کوهستان بود
به او که نگاه می‌کردم
سکوتم طولانی‌تر می‌شد یا شادی‌ام؟
غافل بودم
اگر شاخه‌های دو درخت بر هم بیفتند،
کدام زودتر می‌شکند؟ 
 

(۱۰)
روزنامه‌ها
چاقو خورده‌اند
از خبر
گریختن آدم‌ها
به دوردست
زبانم را تبعیده کرده‌اند
به دهان چند توریست چینی
که آمده بودند با تخت جمشید عکس بگیرند
چهره‌ام چند بار عوض شده است
و شاید دیگر خودم را مثل قبل نشناسم
زنبورها عطر گل سرخ را کشته‌اند
به کتابخانه رفتم
آنجا هم مترجمان
عطر گل سرخ را در کتاب‌ها کشته بودند.

 

(۱۱)
در گفتن نامش خسیس بود
طوری که باران‌ها او را به یک نام
و بادها به نام دیگر صدا می‌زدند
- انگار گیاهی کمیاب،
یا بوته افسرده برنجی در شالیزار -
چون شکفتن گلی در دامنه
تقارن کوه را به هم زده بود
نامش تکه‌ای از صبح بود
و با زندگی همان کاری را می‌کرد
که با مرگ
بدون اینکه خیس شود از آب‌ها می‌گذشت
مثل رودخانه‌ای
که از دریا می‌گذرد
و با همان سماجتی
که دست باران را به گرمی می‌گرفت
محبوبه‌ها را می‌کاشت.
 

(۱۲)
مردی که پیراهن چهارخانه می‌پوشد
خودش را زندانی کرده است
مردی که پشت نرده‌های پنجره می‌ایستد
خیابان را زندانی کرده است
مردی که نمی‌خندد لب‌هایش را
و مردی که جدول حل می‌کند کلمه را زندانی کرده است
زندانی توام
و دیوارها بیش از آنکه بلند باشند
دلگیرند
وقتی عکسی از تو به آن‌ها نیست
هر بوسه‌ات
شورشی در زندان
هر بوسه‌ات
روزنه‌ای در دیوار...
با هر بوسه‌ات
آجری از دیوار
میله‌ای از نرده‌ها
و خطی از چهارخانه پیراهن من
می‌افتد.
 

(۱۳)
در صدایت دم کرده‌ی گیاهی کوهی پنهان کرده بودی
       در دهانت شعری از فروغ
       و در قلبت کبوتری که مدام به پنجره می‌کوبد
       من همه را پیدا کردم
       یادش بخیر آن سال
       باران مانده در ابرها
       چترهای مانده در انبار را فروخت
       یادش به خیر آن سال
       دست‌هایم محصول بهتری داشت
       من داشتم با دست‌هایم
       شاخه‌ای را که از بهار بیرون مانده بود
       به درخت بر می‌گرداندم.
 

(۱۴)
لبخند تو درخت پرتقال است
که حیاط را نارنجی می‌کند
لبخند تو
خواندن آیه‌ای کوتاه در نماز صبح
لبخند تو
لبخند تو مشتی دانه است
که برای کبوترها پاشیده‌ام
...
درخت زردآلو تو را دعا می‌کند
گلدان‌های توی راه پله تو را دعا می‌کنند
پنجره‌های رو به آفتاب تو را بی‌لکه دعا می‌کنند
و هر آشنایی که زائر امام است برای تو دعا می‌کند
تو قصیده‌ای هستی
مهربان و نانوشته
با واریس پاها
با دندان مصنوعی
با فشار خون
آب گلدان‌ها
قرص‌های بابا
ساعت اداره‌ی من یادت نمی‌رود
با همه‌ی این‌ها تو قصیده‌ای هستی
که هر وقت می‌خوانمت
تازه می‌شوم
...
دلتنگم
اما وقتی به خانه برگردم
مادری که پونه‌زار را کاشته
دست‌هایش را برایم دم کند...
 

(۱۵)
صدای چند شلیک آمد
حتما در دوردست چند نفر کشته شدند
ما آن‌ها را نمیشناسیم
ما به کمک آنها نمیرویم
تنها صدای چند شلیک آمد
و سهمیه آب و نان و هوای پاک
میان دیگران تقسیم شد!

 

گردآوری و نگارش:
#زانا_کوردستانی
 

┄┅═✧❁💠❁✧═┅┄
 

سرچشمه‌ها
https://t.me/newsnetworkraha
https://t.me/mikhanehkolop3
https://t.me/leilatayebi1369
https://t.me/rahafallahi
https://www.iranketab.ir/profile/28436-rasoul-pireh
https://fpoem.farhang.gov.ir/fa/poets/rasoolpire
https://www.mehrnews.com/news/3850097
https://nuts.blogfa.com/category/16
@Rasoul.Pireh
و...