پرنده آزادی

هەچی بەرد برک ئەدەم
بۆ باڵندەی "ئازادی"،
باڵۆنەگرت!
ساڵیان دۆر و دریژیکە مردارەو بووە...
◇
هرچه سنگ می‌انداختیم
به پرنده‌ی آزادی،
نمی‌پرید!
سال‌هاست، که مرده بود...

 

#زانا_کوردستانی

محمد مرادی نصاری شاعر ایلامی

آقای "محمد مرادی نصاری" شاعر و نویسنده‌ی ایلامی، زاده‌ی سال ۱۳۶۹ خورشیدی، در ایوانغرب است. 

ترجمه‌ی شعرهایی از سارا پشتیوان

ترجمه‌ی چند شعر از خانم "#سارا_پشتیوان" توسط #زانا_کوردستانی

 

نەمر جەمال بابان نووسەری کورد

مامۆستا "جەمال بابان"، نووسەر و مێژونووسی کورد له ساڵی ١٩٢٧ لە سلێمانی لەدایک بووە و له ۹ سپتامبری ۲۰۲۳ لە تەمەنی ٩٦ ساڵیدا لە شاری سلێمانی کۆچی دوایی کرد. 

بیوگرافی و شعرهایی از ڕزگار جەباری

ماموستا "ڕزگار جەباری" به ناوی تەواوی: "ڕزگار تەیب محەمەد"، ساڵی ١٩٨٠ لە شاری کەرکووک لەدایکبووە. 

 

دو شعر از ایمان یادآور

چەند شیعر لە خاتوون "ئیمان یادەوەر" شاعیری هاوچەرخی کورد

 

ترجمه‌ی شعرهایی از رفیق صابر

ترجمه‌ی شعرهایی از استاد "رفیق صابر" (به کُردی: #ڕەفێق_سابیر) 

(۱)
[ترانه‌ی حلبچه] 
حلبچه را تنها مگذارید!
امشب باد جنوب او را در خواهد نوردید!
مه و غبار او را می‌پوشاند،
مهتاب به پروازش در خواهد آورد،
گلویش را به طلوع آفتاب خیس کنید،
زخم‌هایس را با نسترن‌های کوهی مرهم نهید،
با آوازی قدیمی، 
یا سرسبزی جنگل، بپوشانیدش،
با موج‌های دریا غم‌هایش را بزدایید،
از این شب سیاه نجاتش دهید،
ابرهای روی سرش را بتارانید و 
از رعد و باد دور نگه‌اش دارید...
...
حلبچه را تنها مگذارید!
کودکی بازیگوش است!
شهر را پر از بلوا خواهد کرد،
ماه را مبدل به موشک کاغذی و 
اسب سواری چیره دست است، آن هم چه سوارکاری!
اسب خورشید را زین خواهد کرد 
با آواز و روشنایی و بوسه!
زمین را وسعت می‌بخشد 
باید کجاوه‌اش از گل باشد 
یا که از رنگین‌کمان!
عروسی‌ی بر پا خواهد کرد،
زیرا امشب او شاهزاده‌ی عشق است.
حلبچه عاشقی لجوج است!
از رعد و باد دور نگه‌اش دارید 
حلبچه را تنها مگذارید!
مهتاب به پروازش در خواهد آورد.

(۲)
بخدا عزیزم،
هر چیزی حد و حدودی دارد،
حتا دل شکستن هم!

(۳)
چگونه می‌شود؟
در وجود من برای ابد مانده‌ای و 
اما عمرت چون گل و پروانه‌ بود!

(۴)
چگونه نبودنت را تحمل کنم؟!
وقتی که تمام زندگی 
یک‌سره چشم‌انتظار آمدنت بودم.

(۵)
مهربانی کی چنین است؟!
با خودت همه چیز را بردی،
الا من...

شعر: #رفیق_صابر
ترجمه: #زانا_کوردستانی 

سیروس ستاروند شاعر الشتری

آقای "سیروس ستاروند" شاعر، نویسنده، خبرنگار، مدرس ادبیات لرستانی، زاده‌ی ۵ شهریور ماه ۱۳۵۸ خورشیدی، در الشتر است.

ترجمه‌ی شعرهایی از ریباز محمود

آقای "ریباز محمود" (به کُردی: ڕێباز مەحموود) شاعر کُرد، در سال ۱۹۷۳ میلادی در شارباژیر استان سلیمانیە‌ی اقلیم کردستان دیده به جهان گشود. 

 

بهمن مهرابی شاعر خرم آبادی

آقای "بهمن مهرابی" شاعر لرستانی، زاده‌ی ده اسفند ۱۳۵۳ خورشیدی، در خرم‌آباد است. 

 

چند شعر از سولین عبدالله

چند شعر کُردی از خانم "سولین عبدالله" 

 

ترجمه‌ی شعرهایی از شنو محمد زاخو

ترجمه‌ی چند شعر از خانم "شنو محمد زاخو" (به کُردی: شنۆ محمد زاخو)، توسط #زانا_کوردستانی 

 

(۱)
زنی از جنس بارانم،
زاده‌ی دو پیکر عریان،
در فصل پاییز.
بی‌رضایت من،
به دنیا کشاندنم.

(۲)
وطن یعنی تو
تو یعنی آواز 
آواز یعنی پرچم 
پرچم یعنی رنگ چشمان تو 
چشم تو یعنی سرود ملی 
سرود ملی یعنی صدای تو 
صدای تو یعنی شجاعت 
شجاعت یعنی آزادی 
آزادی یعنی قلم 
قلم یعنی فریاد 
فریاد یعنی وطن 
وطن یعنی من و تو...

(۳)
شبی من و تو 
در زیر باران بهاری 
به همدیگر خواهیم رسید 
تو موهایم را در زیر باران به هم می‌ریزی 
و من هم، 
سبزه‌زار سر سینه‌هایت را آب خواهم داد.

(۴)
در سرزمین ما 
زن بودن بسیار سخت است!
در پیشگاه روشنفکران زن، نفهم است.
در نزد مردان مذهبی، 
زن وسیله‌ی رفع نیازهای جنسی‌ست 
در اندیشه‌ی ثروتمندان 
زن، لذت زندگی‌ست. 
در نزد دولتمردان،
زن بی‌حق و حقوق و بی‌اختیار است.
در سرزمین ما،
عاشق شدن زن گناه است!
یا سلاخی‌اش می‌کنند 
یا که با طناب عشقش، دارش می‌زنند 
یا که در قبرستان نفرت و کینه دفنش می‌کنند.

(۵)
[سفر] 
بر روی لب‌هایم می‌دوی 
بر روی گردنم می‌لغزی 
بر روی سینه‌ام، دست می‌کشی 
بر روی شکمم، دست به توطئه می‌زنی 
بر روی رانم، استراحت می‌کنی 
از چشمه‌ی حیاتم، آب می‌نوشی 
پاهایم را برای سفر مهیا می‌کنی 
مرا به سفری دور و دراز می‌بری!
مرا به باغستانی پر از جوی و جویبار می‌رسانی!
مرا به چشمه‌ای پر آب می‌بری!
مرا به خیالی لخت و عریان می‌کشانی!
مرا به قله‌ای رفیع می‌نشانی!
مرا به آسمانی نو می‌کشانی!
مرا به کلمه‌ی "عشق" می‌رسانی...

 

موهایت

داری مۆوەکانت لەیەک کەرەوە
سەربەستی باڵ و پەل هه‌ڵوه‌شان دەکات
ئەم مزیارانە
لە هەڵفڕین کابۆکی رۆحی تۆ ترسیان بوو
نه لە وەشەی پلکە زڵفەکانت..
◇
موهایت را بگشایی،
آزادی بال خواهد گرفت!
این دژخیمان
از پرواز کبوتر روحت ترس داشتند
نه از رنگ موهایت...
 

#زانا_کوردستانی

ماجو مهری شاعر اسلام‌آبادی

آقای "محمدجواد مهری‌فر" مشهور به "ماجو مهری"، شاعر  کُردزبان کرمانشاهی، زاده‌ی ۱۰ آبان ماه ۱۳۷۳ خورشیدی، در اسلام آباد غرب است.

 

محمدکریم جوهری شاعر کرمانشاهی

استاد "محمد کریم جوهری"، فرزند "احمد"، متخلص به "رهرو کرمانشاهی" و "م-آفتاب"، است.

 

آنتونیو اسکارمتا شاعر اهل شیلی

آقای "آنتونیو اسکارمتا" (به اسپانیایی: اسپانیایی: Antonio Skármeta) با نام کامل "استبان آنتونیو اسکارمتا ورانیچیچ"، نویسنده‌ی شیلیایی، زاده‌ی ۷ نوامبر ۱۹۴۰ میلادی، در آنتوفاگاستا، در یک خانواده مهاجر کروات در شیلی بود.

عمر علی شاعر اهل سلیمانیه

استاد "عمر علی" (به کُردی: عومه‌ر عه‌لی)، شاعر و نویسنده‌ی کُرد، زاده‌ی ۱ ژوییه ۱۹۷۰ میلادی در سلیمانیه اقلیم کردستان است.

 

ئامینە عەمەر شاعیر و نووسەری کورد

خاتوو "ئامینه عەمەر"، شاعیر و نووسەر و زمانناس و فەرهەنگناس، ڕۆژنامەنووس و وەرگێر و لێکۆڵەر و توێژەر، لە ساڵی ١٩٤٨ زایه‌نی، لە گوندی ئابرێی سەر بە شاری قامشڵۆی ڕۆژئاوای کوردستان لە دایکبووە، هەندێ سەرچاوەی دیکە دەڵێن: لە گوندی سەرڤێی سەر بە ناوچەی جزیری هەر لە ڕۆژئاوای کوردستان لە دایکبووە.

خاتوو ئامینە، خوێندنی سەرەتایی لە گوندەکەی خۆیان تەواوکردووە و دواتر ساڵی ١٩٧١ بڕوانامەی پۆلی ١٢ی بەدەستهێناوە، پاشان بە قاچاغی ڕووی لە کوردستانی باشوور کردووە و لە شاری سلێمانی گیرساوەتەوە، لە ساڵی ١٩٧٢ لە بەشی زمان و ئەدەبی کوردی لە کۆلێژی ئادابی زانکۆی سلێمانی وەرگیراوە، دیارە لە بەر بارودۆخی ئەوسای کوردستان و ڕێکنەکەوتنی سەرکردایەتی کوردی لە گەڵ رژێمی بەعس بۆ جێبەجێکردنی تەواوی بەندەکانی ڕێکەوتننامەی ١١ی ئاداری ساڵی ١٩٧٠، وەکو ژنە کوردێکی کوردپەروەر ڕووی لە شاخ کردووە و بۆ یەکەم جار بابەتی هەمەجۆری بۆ ڕادیۆی(دەنگی کوردستان)نووسیوە.

خاتوو "ئامینە عەمەر" هێشتا زۆر منداڵ بووە لە ڕێگای کوڕە خاڵێکی بە ناوی (دەروێش) فێری (ئەلف و بێی) کوردی شێوەزاری کرمانجی بووە، بۆ یەکەمین جار کتێبی داستانی(مەمی ئاڵان و ڕۆمانی شڤانێ کورمانجا)خوێندۆتەوە، پاشان شیعرەکانی شاعیری گەورەی کورد(جگەرخوێن)ی خوێندۆتەوە و زۆریش کەوتۆتە ژێرکاریگەری بەرهەم  و هەڵوێستەکانی ئەو، دواتر بە ناسینی دۆستایەتی شاعیر جگەرخوێن و کچەکەی خاتوو(بەنیێ- بونیێ)ئاشنا بووە.

ماموستا "ئامینە عەمەر" لە نووسینێکدا لە ماڵپەری خۆی دەڵێت:(کاتێک من شاهنامەیا شەهیدان و پیراوتۆری)م خوێندەوە، زۆر گریام، زوو ئازاری بندەستیم زانیی و ناسی، بۆیە بووم بە خەباتگێڕێکی وڵاتپارێز).

ئەو بە خوێندنەوە و ئامادەبوونی لە کۆڕوکۆبوونەوە ئەدەبیی وشیعرییەکانی هەر یەک لە ئەدیب و ڕۆشنبیر و زانایان(مەلا ئەحمەدی نامی، مەلا ئەحمەد سۆزی، مەلا تاهیر، ئەڤدە تێلو)ئاشنا بووە و زۆر ڕێزیشیان لێگرتووە، بۆیە بە تەواوی کەوتۆتە ناو دنیای شیعر و ئەدەبیات و فەرهەنگی زمان و مێژوو و کەلتوور و کەلەپووری کوردی و وەرگێرانی شاکارە ئەدەبییەکانی جیهان و لێکۆڵینەوە و توێژینەوەی ئەدەبیش، بواری ئەدەبیاتی منداڵانیشی فەرمۆش نەکردووە،لەم بوارانەدا (١٥) بەرهەمی پوخت و جوان و سوودبەخشێ بە زمانی کوردی شێوەزاری کرمانجی و بە پیتی لاتینی کوردی نووسیوە کە ئەمانەن:
- چیرۆکی هەڵبژێردراو، عەزیز نێسین، وەرگێڕان لە عەرەبییەوە، ١٩٩٠.
- خۆییبوون، کۆمەڵگەی سەربەخۆبوون، ١٩٩٣.
- ڕەگەزی مێ و نێر، لێکۆڵینەوەیەک لەسەر ڕێزمانی زمانی کوردی، ٢٠٠١.
- پەلا داوی، دیوانی شیعر، ٢٠٠٢.
- خوێندنەوەیەک لەژێر ناوی "چارچرایێن مژابادێ" لەسەر ڕۆمانی "مژاباد"ی جان دۆست.
- توێژینەوەیەک لەسەر ناوەڕۆکی کتێبی مامۆستا جەماڵ نەبەز کە لەسەر (زمانی ئیتیمۆلۆژیای کوردییە).
- لە بابەتی زمانی کوردیدا.
- فەرهەنگی ئیتیمۆلۆژیی کوردی لەسەر زاراوەی کورمانجی، بڵاوکراوەی وەشانگەی نووبهار، ٢٠١٤.
- بەژنا خەمێن من، شیعر.
- نووبهارا بچووک و مەزنان، فەرهەنگۆکی شیعر.
- بازێ هێڤیێن من، شیعر.
- لە ڕووی فۆلکلۆرەوە چیرۆکی "ئێشێ و بلۆدۆ"، چیرۆکی "شەنگێ و پەنگێ"، ٢٠٠٣.
- بۆ منداڵان: کێزا کێزەران خوەدیا شمکا خێزەران – پیرێ و ڕۆڤی.
- برتاتیا قولنگ و ڕۆڤی – گور، ڕۆڤی و بەرگیل.

خاتوو "ئامینە عەمەر" وەکوو نووسەر چەندین چالاکیی دیکەشی هەبووە لەوانە:
- دەیان هەڵبەست و وتاری ئەدەبیی و ڕۆشنبیری لە ڕۆژنامە و گۆڤارەکوردییەکان بلاوکردۆتەوە، ماوەیەکیش لە ڕۆژنامە و گۆڤارەکانی (گەلاوێژ، پێنووس، پێل) کاریکردووە.
- بەشداری دەیان کۆڕی شیعر خوێندنەوەی لە ڕۆژئاوای کوردستان کردووە، لە کاتی هاتنەوەی تەرمی شاعیری نەمر(جگەرخوێن) لە سویدەوە بۆ قامشلۆ شیعرێکی بە ناوی(داربەستا دێرین)نووسیووە و خوێندۆتەوە.
- چەندین جار خەڵات و ڕێزلێنانی بۆ کراوە لەوانە (خەڵاتی جگەرخوێن بۆ ئافراندنی شیعر، کە لە لایەن یەکێتیی نووسەرانی گشتیی و ڕۆژنامەنووسانی کورد لە سووریا ساڵی ٢٠١٩ پێبەخشراوە.
- لە ٨ - ١ - ٢٠٢٤ دووەمین خەڵاتی(زارا محەمەد)ی لە لایەن ڕێکخراوی(کوردشۆپ)کە ڕێکخراوێکی ئەدەبیی و کەلتووری کوردییە بە ژنە خەباتگێر و شاعیر و نووسەر و خاتوو ئامینە عەمەر بەخشراوە.

ڤیکدان و نووسان:
#زانا_کوردستانی