علیشاه حیدری زادی
علیشاه خان حیدری زادی
زنده‌یاد "علیشاه حیدری زادی"، مشهور به "علیشاه خان"، شاعر مجموعه‌ی "دار ئاسوو"، یکی از چهره‌های نام آشنای شعر کُردی ایلامی است.
علیشاه خان حیدری زادی
زنده‌یاد "علیشاه حیدری زادی"، مشهور به "علیشاه خان"، شاعر مجموعه‌ی "دار ئاسوو"، یکی از چهره‌های نام آشنای شعر کُردی ایلامی است.
وی فرزند شادروان "الهی‌خان" از بزرگان ایل خزل و منطقه‌ی زنجیره بود، که در سال ۱۳۲۰ خورشیدی، در خانواده‌ای ثروتمند، سرشناس و آشنا با علم و اخلاق و سواد، در روستای زنجیره شهرستان چرداول به دنیا آمد.
شاعر، شجره‌نامه‌ی خاندانش را به صورت نظم در آورده است. بر اساس شجره‌نامه، شاعر فرزند الهی‌خان فرزند صید عباس، فرزند مامی، فرزند امام علی، فرزند حیدر بگ، پسر شمسینه‌وند و این شخص به همراه خیره‌وند، مرشدوند و قلیه‌وند، چهار رأس ایل بزرگ خزل را تشکیل می‌دهند و از هر یک از این افراد، طایفه‌ای به جای مانده است.
وی تحصیلاتش را در زمان حکومت پهلوی تا پایان دوره‌ی ابتدایی ادامه داده و بنا به دلایلی هرگز موفق به ادامه تحصیل نشد، اما از هوش، نبوغ و استعداد سرشاری برخوردار بود و خط زیبایی هم داشت.
وی علاوه بر سرودن شعر، به هنر خطاطی و نقاشی می‌پرداخته است.
این شاعر خوشنام، دارای ۴۲ دفتر شعر، در قطع رحلی و به خط نستعلیق، به همراه نقاشی‌های خود بود.
وی در ۱۹ فروردین ماه ۱۳۸۲ خورشیدی، روی در نقاب خاک کشید.
در فروردین ماه ۱۳۹۷ خورشیدی، همایش منطقه‌ای بزرگداشت ایشان در شهرستان چرداول برگزار شد.
─━⊰═•••❃❀❃•••═⊱━─
◇ نمونه‌ی شعر:
(۱)
ده‌فته‌ر بر بکه‌م له شیعر کوردی
ترسم پیم بوشن تو هوچ نه‌کردی
بیلا بنوسم خاترات رووز
تا که له‌م نه‌و‌گه جی ته‌م و توز
تا زنده‌م نوسم وه قه‌له‌م خوه‌م
تا وه کورد زووان خه‌زمه‌تی بکه‌م
مه‌ردم بزانن ئه‌گه‌ر تو مردی
جاوید بمینی زووان کوردی
ئوشم ئه‌را کورد گیان نسار بکه‌م
چه خاستر خه‌زمه‌ت وه ئه‌شعار بکه‌م.
(۲)
هه‌ر وه‌ختی مردم سپاردیام وه گل
ئه‌وسا ئه‌شعارم په‌خش که‌ن له خزل
(۳)
[گه‌ل گه‌ل و تیپ تیپ]
یا رب عزیزان نازاران کووه
گه‌ل گه‌ل و تیپ تیپ سواران کووه
ته قه ی رکاوسه رداران کووه
دیواخان گه پ نامداران کووه
شایی وسروورعاشقان کووه
خولک ومحه به ت ناوخه لقان کووه
جه شن وتم وتووز عه رووسی کووه
ئه لس وبنیش رووبووسی کووه
تاووس ته نینان چه تردارکووه
مه یل ومحه به ت دو دلدارکووه
مهروئاتفه ی ئنسانی کووه
بانگ دلنشین به یانی کووه
وه حده ت وحرمت ئخلاسی کووه
حق وحقیقت حق ناسی کووه
مجلسه یل گه رم میوانان کووه
وفوورنیعمت سفره وخان کووه
به زمه یل پرئه یش ده لیران کووه
نشات ومیرکان وه هاران کووه
کاره وان سورشادامادکووه
ده نگ هه ی شاواز شادشاد کووه.
(۴)
دار هشک پشک وه بی‌په‌ل پوو
که‌س نگای نیکه‌ی له دامه‌نه‌ی کوو
هه‌ر داری دیونید ک شاخه‌ی فره
په‌ل پوو دیری وه لنگیلی پره
مه‌ردم ته‌پ کوتن بنیشن ده سای
تاوسان ره‌سی نه‌سیمی ئرای
هه‌م سایه‌ی خوه‌شه هه‌م سه‌مه‌ر دیری
هه‌م نه‌خش و نه‌مای په‌ی به‌شه‌ر دیری
ئومیدوارم ت ئه‌ی خانه‌نده
هه‌مین داره بیود ک ئیوشم به‌نده
مه‌ردمان جه‌م بوون بنیشن ده ساد
شایه‌د حه‌یده‌ری یه‌یه‌ک بکه‌ین یاد.
(۵)
بی ره‌زای خودا شه‌وره‌یل به‌تاله
بی‌خود فکر که‌ید ئیوشی ئه‌قباله
(۶)
مه‌رد حه‌قیقه‌ت درس په‌یمانیم
په‌یره‌و ده‌ستوورات خه‌ت قورئانیم
(۷)
حه‌یده‌ری هه‌مرا با ره‌فیقانی
سه‌جده که‌یم وه خاک حه‌ی سوبحانی
(۸)
له‌قه‌ب دانه پیید که‌نه‌نده‌ی خه‌یبه‌ر
مه‌ردم داد کیشان یا ئاقای قه‌نبه‌ر
(۹)
هه‌ر وه‌خت ها له کار ده‌س ئلاهی
یونس جا گری له به‌تن ماهی
(۱۰)
منیش وه‌ی قه‌له‌م زه‌عیف و زاره
ته‌وسیفم ئه‌وساف دلدل سواره
(۱۱)
له مه‌جلس جه‌م که دورر و دانه‌و گه‌نج
ماچ بکه ده‌س پیر نوکته سه‌نج
(۱۲)
ساقی من مه‌هجوور ژان هجرانم
چما کفر چی په‌یغه‌مبرانم
ساقی گل بخوه ده‌س وه باده‌وه
بنور وه‌ی گونای خودا داده‌وه
ساقی برشن وه یاد ده‌وران
جه‌هان بی‌وه‌فاس په‌ی جه‌هان خاران
ساقی برشن نامه‌ی ها‌که‌فم
په‌ی تیر ئه‌جه‌ل جوور هه‌ده‌فم
ساقی دیوری یار ئاگر دا جه‌رگم
بلوزه‌ی هیز گرت ره‌سی وه به‌رگم
ساقی حه‌یده‌ری دلی مه‌حزوونه
ویلان و ویلگه‌رد جوور مه‌جنوونه
(۱۳)
یاران براگان ئه‌شعاری دیرم
وه زه‌عف قه‌له‌م گوفتاری دیرم
قه‌له‌می ناقس و ناتوان دیرم
ته‌وسیفی زه‌عیف په‌ی جوان دیرم
تا ئه‌وره پرسیم نه‌سل و ئه‌جدادم
نه‌سه‌ب به‌ر نه‌سه‌ب نه‌سل ئه‌کرادم
ئیلی موعته‌به‌ر و باسواد دیرم
نشان مه‌نسه‌ب ئاریا و ماد دیرم.
(۱۴)
ئفتخارمه زوان کوردی
له ئیران گه‌ردم وه سه‌ربوله‌ندی
مل بلین گرم ئرا زوانم
یادگاریگه له نیاکانم
(۱۵)
تا ک ره‌مه‌ق هه‌س له ته‌وانمان
خدمه‌تگوزاریم وه ئیرانمان
(۱۶)
بیلا بخه‌نن کیوچه و بازاران
بیلا بگیرن دان دان نازاران
حه‌یده‌ری ئاخر وه بیلا بیلا
جوور مه‌جنوون شیت بیود له شون له‌یلا.
(۱۷)
ئمشه‌و خوماری سورمه‌ی چه‌و یاران
تا سوو پاک شوور بو وه سیل واران
ئمشه‌و قلای دل ته‌سخیر خه‌م بو
ناز عه‌زیزان له‌ی جه‌رخه که‌م بو
ئمشه‌و هه‌ی‌هه‌ی‌که‌ر له قیولی ده‌روه‌ن
ئاجز بو له ده‌س خشخشه‌ی سه‌روه‌ن
ئمشه‌و تا سه‌حه‌ر ناله‌ی نالمه
دل ئه‌سیر خه‌م بی‌مه‌جالمه
(۱۸)
قلای دل ته‌سخیر دام هه‌وه‌س بیو
به‌سیره‌ت ئه‌سیر سپای نا‌که‌س بیو
(۱۹)
شیوله‌ی له‌عل لیو مینای زه‌رین باف
پنهانن له ژیر حه‌لقه‌ی چه‌تر ساف
(۲۰)
دو به‌ی بی‌شاخه دو قاچ نیم خیز
یه‌کی ده‌ر نیه‌که‌ن وه بی‌ره‌ستاخیز
(۲۱)
له گیان بیزارم له گیان بیزارم
جور بلبل شه‌یدای گول و گولزارم
له‌زه‌تی نه‌یری ئه‌ی دنیای دوونه
منیش عاشق خال دلدارم
(۲۲)
جوور به‌رق گرده‌م حوسن جه‌مالد
ئه‌گه‌ر کوشیدم خیونم حه‌لالد
(۲۳)
شیت و شه‌یدای تو شیت و شه‌یدای تو
نه‌مام! شه‌رمه‌نده‌ی قه‌د و بالای تو
گووشم ها وه سه‌وت ده‌نگ و سدای تو
بیومه‌سه غولام در درگای تو
هه‌ر چ وه پیم که‌ن گیشتی فه‌دای تو
ئاخر به‌خشنم من وه خودای تو
بیلا بکیشم قه‌سده‌ن ده‌رای تو
بچمه دووزخ جرم و گونای تو
بکه‌فم ده خاک مرده سیای تو
بی‌تره له گه‌نج عالم نمای تو
حه‌یده‌ری موحتاج لوتف و عه‌تای تو
حازرم ئرای جرم و گونای تو
(۲۴)
که‌سی ته‌شخیس نیه گ ده‌رد عاشق چوه‌س
حه‌یده‌ری زانی مه‌عنی عشق و به‌س
گردآوری و نگارش:
#زانا_کوردستانی
┄┅═✧❁💠❁✧═┅┄
سرچشمه‌ها
https://newsnetworkraha.blogfa.com
https://t.me/newsnetworkraha
https://t.me/mikhanehkolop3
https://t.me/leilatayebi1369
https://t.me/rahafallahi
www.alishahheidarizadi.blogfa.com
www.khani2710.blogfa.com
www.borna.news
و...
