رۆژ هەڵەبجەیی
چەند شیعر لە خاتوون "رۆژ هەڵەبجەیی" شاعیر کوردی هاوچەرخ
چەند شیعر لە خاتوون "رۆژ هەڵەبجەیی" شاعیر کوردی هاوچەرخ
(۱)
باڵندەیەک دەکەمەوە،
تا باران،
خەیاڵدانم بەردی تێچووە،
تەنگم بە باڵندە
دەرگایەک تا باران،
لە چاوەڕوانیا داکوتان!
(۲)
هەڵمبکەنە تا بە شیعردا بڕۆم،
چیایەک لە مندا دائەنیشێت،
فڕینێک دەچنم،
هەڵۆیەک کرێ نشین!
(۳)
لەچکەکەم پڕە لە درەخت،
ئەوەندە نوێژم ناشت،
ئاو چەترێکی پێکا لە فوارە
لەچک، نوێژ، چەتر
سێگۆشەیەک تەزبێح،
موناجاتێک لە چاوما،
زیکرو تەهلیلە!
(۴)
چیمەنێک دەناسم دراوسێمە،
دوو هەنگاو سەوزایی،
پێڵاوی لێ دەڕژێ
بە کۆڵانەکانی تەنیشتم دەڵێم
لە نوچێکدا ڕێگایەک بوەرێنە،
تا ڕۆشتنی چۆلەکەیەک،
چینەیەک لە چیمەن!
(۵)
لەم دەرگایە دامگرە،
با خەیاڵم بکەمە بەرت
گرێیەک لەولاتر بکەرەوە،
تا قیامەت ڕۆشتووم لە گۆچانێکا،
بیرچوونەوەت توحفەترین باران!
(۶)
ئەم پاییزە هەڵکە،
من پێچاو پێچ سریالیستم،
تا سەرما بوونی باران،
جانتاکەت بخەرە چاوی قفڵێک،
هێشتا پەنجەرەیەک ماوە ڕابکا،
هەور مەکوژە، غەزەل پەشموردە،
تەنزیک ئەی شێخ ڕەزا!
(۷)
ئاوەدانیم ئێش دەکا،
چۆڵییەکم پیا بدە
لە وەسێتی دەستەکانما دادەنیشم،
ئەوەندە بەسەر سەرما کەوتووم
جلەکانم گریاوە،
ئەمە زەنگێکە زستان!
(۸)
ببوره گه‌ر زاهیدانه له تۆ دووام،
به‌بێ هه‌ناسه سه‌وزه‌کانی تۆ،
که‌ناری ئه‌م ئاوه‌دانییه دڵۆپه ده‌کا
تژی له ته‌ماشای باغه‌یی و مه‌وجدان له مردن!
(۹)
بێده‌نگیم پێوه ئه‌ده‌م،
تۆفانی خامۆشیم ئه‌دوورم،
ئه‌و کاته‌ی له تروپکی له رزیندام
ئێواره‌یه‌کی بچوکم داوه به‌خۆمدا،
پڕه له نوێژی تۆ!
(۱۰)
گه‌ر له بیرم بێ بخه‌وم،
ده‌سته‌کانم ده‌کوژێنمه‌وه و
سێوه‌کانم هه‌ڵده‌که‌م،
گیرفانی خه‌یاڵه‌کانم قوڵتر ده‌که‌م له تۆ!
(۱۱)
هه‌ندێ جار تا به‌ره‌به‌یان بێدارم بێ تۆ...
چه‌ند حه‌رفێک ڕه‌نگ ده‌که‌م،
به سمێڵه‌کانی سلفادۆر دالی،
له سه‌رده‌می سریالیستیشه‌وه،
که کراسێک قسه ده‌کا
ده‌که‌مه به‌ری سپێده تا ئاوا نه‌بیت تۆ!
(۱۲)
ئه‌وه‌چراکانی منن ده‌ستیان پڕه،
له لەفافی زیوین...
ئاخر شه‌وه‌کان سه‌ریان ده‌شکێ له فیراقی تۆ،
تاوێک وه‌ره قۆپچه‌ی ئه‌م شه‌وه بکه‌ره‌وه،
که چرا پێده‌که‌نێ و
فیراق ده‌ڕوات به‌ره‌و فه‌نا بوونی فه‌نا!
(۱۳)
دیواره‌کان بڕێک جار نه‌خۆش ده‌که‌ون،
چونکه دڵیان ده‌کێڵن به بزماری قسه‌کانی تۆ...
دیواره‌کان قاقا ده‌ژه‌نن..
چونکه بڕێ جار هه‌توانی هه‌تاوی تۆ،
باڵایان دائه‌گیرسێنێ!
(۱۴)
که کورسییه‌ک ده‌شکێ،
له ڕۆحی ڕۆمانسییه‌تی منه‌وه
ئێواره‌م پێکراوه به حه‌رفی شکسته،
که‌چی تۆ له‌ولاتره‌وه ئاخی دره‌ختێکی،
به ده‌زووی تۆپه‌ڵێک خه‌مه‌وه شپرزه!
(۱۵)
هه‌ر کاتێک مردن فواره‌ی زه‌وقی به‌ر ئه‌داته‌وه
ژیان ختوکه‌ی دێ،
مردن جێنوێنی له‌سه‌ر چرپاکه‌ی ژیانه،
ژیان هه‌ر به‌و ده‌گاته ئۆرگازم،
نه‌ک من و تۆ!
(۱۶)
من که‌ی خه‌ڵکی ووڵاتی کاتم
تۆ ده‌ڵێی چی؟؟
کات شمشێره‌و هه‌موو شته‌کان سه‌ر ده‌بڕێ....
که‌چی شیعری من ووڵاتی کات سه‌ر ده‌بڕێ!
(۱۷)
ئاوه‌دانی له دره‌ختا نیشته‌جێیه
نه‌ک له حه‌رفه دووره‌کانی من و تۆ
ئه‌و که سه‌وزی ئاوڕشێن ده‌کا،
ده‌بێته ماڵی چۆله‌که و کۆتر و که‌ناری و که‌نه‌سمه!
(۱۸)
من وتۆ له‌یه‌ک ناچین،تۆ جانتایه‌کت هه‌ڵگرتووه
قورس به حه‌رفه دووره‌کانی دوێنێ،
ئه‌مه نامه‌یه‌ک بوو له ده‌ستی (با) به جێما
من جانتایه‌ک له دڵمایه قاچه‌کانم،
ده‌کاته‌وه بۆ سه‌فه‌ر فڕینی تیا هه‌ڵده‌گرم،
ئه‌مه نامه‌یه‌که ڕه‌شنووسی مناڵیم!
(۱۹)
گه‌وجێتی ئه‌قڵ ڕاو ده‌کا،
هه‌ندێ جاریش ده‌گاته من و تۆ،
ئه‌و کاته‌ی پێکێک ژه‌هر،
له‌شه‌رابه‌کانی ئه‌زموونه‌وه فڕ ده‌که‌ین...
ئه‌و کاته‌ی به گره‌وی گه‌مه‌وه ده‌ست شکاندن،
له‌گه‌ڵ شێردا ده‌که‌ین!
(۲۰)
ئاوی گۆمه‌کان به قیڕه‌ی بۆقه‌کان،
لیخن بوون،
ده‌بێت ملپێچی جۆگه‌کان له ملکه‌ن!
(۲۱)
ئاگر ده‌بێت ده‌سته‌کانی بپژمێ،
تا خه‌و نه‌بینێ خۆڵه‌مێش باوه‌شێنی بکا!
(۲۲)
کۆڵانێک به هاروهاجی منداڵان که‌وتۆته پیری،
ده‌بێت دارتاشێک گۆچانێکی بۆ چێکا،
پڕ له‌پێکه‌نینی شارلی شاپلن!
(۲۳)
ڕۆشتنی مێرووله‌یه‌ک که‌ڕ ده‌بێت،
ده‌بێت بۆ چاره‌سه‌ر له‌گه‌ڵ دوو قوم،
گوڵه گه‌نما پێشبڕکێ هه‌ڵدا!
(۲۴)
شه‌و تا به‌ره به‌یان پرخه‌ی دێ،
نا یه‌ڵێ په‌نجه‌ره بنوێ،
ده‌بێت له دۆسییه‌کانی باجدانا،
تاریکی بکێشێ!
(۲۵)
پاییز واڕاهاتووه
له‌په‌نجه‌ی هه‌ر گه‌ڵایه‌کا بنوێ،
برین نیشته‌جێ..ده‌بێت بۆ چاره‌سه‌ر
بچێته خولی هاوینه تا ببێته برین پێچ!
(۲۶)
دوکه‌ڵێک ده‌دڕێت،
بۆ هه‌ڵکردنه‌وه‌ی به‌پاڵتۆی ئاسماندا،
ده‌بێت فیکه‌کێشانی (با) هاوڕابێت،
له‌گه‌ڵ چڵی چرا!
(۲۷)
ڕه‌نگی ڕه‌ش پڕه له جریوه‌ی چاوه‌ڕوانی،
بۆ چاره‌سه‌ر ده‌بێت
به‌پێکه‌نین ته‌ڕ بکرێ و
خه‌ت ،خه‌ت بکرێ به چه‌هچه‌هه‌ی په‌مه‌یی!
(۲۸)
مۆمێک پڕه له گریان،
بۆ چاره‌سه‌ر ده‌بێت
شه‌وله داوه‌که‌ی ناویا بنوێ و
ژن ده‌نکه شقارته بخاته زاری زبڵخانه!
(۲۹)
پیاسه‌کردن به دارستانی ده‌ست و په‌نجه‌کانا،
بێزاری ده‌شێلێ..
ده‌بێت گسکێک له ماندووبوون بدرێ،
له بیابانی لێوی یارا،
باڵێک له ماچ باڵه‌فڕ بێ!
(۳۰)
کانی تووشی په‌رکه‌م بووه، له وشکه ساڵییا
ده‌بێت جۆگه‌له‌کانی پێی،
نووچێک بده‌ن له یه‌خه‌ی پاڕانه‌وه،
چه‌م به‌ده‌م نزاوه کاسکێته‌که‌ی سه‌ری نه‌ویکا!
(۳۱)
تاریکی ده‌روون له فیراقا چه‌ماوه‌ته‌وه،
ده‌بێت گلله‌یی بگاته تاڵێک نوور،
چرا خه‌به‌ری بێته‌وه
په‌روانه پایپی عیشق پێکا!
(۳۲)
نیشتمان ناوی خۆی بیر چۆته‌وه...
ده‌شتی سواغ دراوه به‌په‌لکه زێڕینه‌ی درۆ،
شاخی ره‌قبۆته‌وه له سه‌رمای درۆ..
بۆ چاره‌سه‌ر ده‌بێت شه‌تڵی هه‌موو پۆستاڵه‌کانی شه‌ڕ،
بچنه‌وه بۆ سه‌ره‌نوێلکه،
تفه‌نگه ده‌مه‌وه‌ره‌کانی بکرێنه بووکه‌شووشه!
(۳۳)
مناڵه چه‌تونه‌کان به قریوه‌ی به‌رد،
سه‌ری باران ده‌شکێنن...
بۆ چاره‌سه‌ر ده‌بێت سه‌ری باران تیمارکه‌م،
له ستیانی ئینجانه‌دا،
تا سه‌وز بێت لێزمه‌ی جریوه،
له که‌مه‌ری فڕینا!
(۳۴)
خه‌مێکی قه‌ره‌باڵغ ڕووی تێکردووم،
بۆ چاره‌سه‌ر ده‌بێت قوم قوم ڕۆشنایی،
ده‌ستی باخێکی نابینا بگرن ،نه‌ک گۆچانێکی په‌رپووت...
جۆگه پێڵاوه گه‌نجه‌کانی ،بداته ڕووبارێکی پێشمه‌رگه،
نه‌ک گۆمێکی که‌نه‌فت!
(۳۵)
تۆ ئه‌وه‌نده خوڕ خوڕ دڵڕه‌قیت ،کۆکرده‌وه
شتێک لای چه‌پمه‌وه هاڕه‌ی کرد و شکا...
بۆ چاره‌سه‌ر ده‌بێت ده‌نگ بده‌م به حکومه‌تی گوڵ،
تا دڵڕقی له‌ده‌ستورا سکوتکا!
(۳۶)
جه‌نگ پاشماوه‌کانی تۆخترن تا خۆی،
هه‌ر که‌لاوه‌یه له کۆڵانه‌که‌ماندا،
ده‌کۆکێ و شه‌قام ڕشاوه‌ته‌وه...
هه‌ر منداڵی بێقاچه ،به دارشه‌ق
تف ده‌نێرن بۆ پێڵاو...
هه‌رلافاوی بێوه‌ژنه،
گسک له لاولاوی ته‌مه‌نیان ده‌ده‌ن...
هه‌ر کچه ڕه‌شپۆشه‌کانه له‌و سه‌ری کۆڵانه‌وه،
پاکیزه‌ییان فڕێده‌ده‌ن...
جه‌نگ،جه‌نگ... جه‌نگ هه‌ر ده‌ڕوا
جه‌نگ دوا که‌ڤاڵه چاره‌سه‌ر وێنا ناکا!
(۳۷)
مۆمێک وەنەوز ئەدا،
تا شەو پیاسە بکات...
کەمێک نوقتە ئاوڕشێنکە،
تا شەو نوقتەکانی داکەنێت،
تا فوارەی ئیشراقت،
هەڵدەمە جۆگەلەی دێڕێک!.
(۳۸)
خەریکە پێچ دەکەمەوە بۆ کلاسیک،
جادەی ئەم هزرە درزی تێکەوتووە،
ڕۆمانسییانە تێکەڵی غەزەلتم...
ببورە مۆدێرنە!.
(۳۹)
هەڵەبجە دەگەڕێتەوە،
لە سەبەتەکەدا هەنار پێدەکەنێت،
گریان گوزەشت،
تکایە لەبەرمکە، مردن تەنگە بۆ بەرم!.
گڵاڵەکردنی ئەم بابەتە: #زانا_کوردستانی
