ساڵح بێچار
چەند شیعر لە ماموستا ساڵح بێچار
(۱)
وەک چڵە پوشێکی دەم (با)،
ڕۆژێک مردن...
دێت و دەمبا!
لای ئازیزان...
دەبمە وێنە و بیرەوەریی
لە چاوانی هەندێکیشدا
دەبم بە فرمێسکی درۆ
تەنھا و تەنها...
لە چاوەڕوانی ژنێکدا،
بۆ هەمیشە، دەبمە "گۆدۆ"!
چەند شیعر لە ماموستا ساڵح بێچار
(۱)
وەک چڵە پوشێکی دەم (با)،
ڕۆژێک مردن...
دێت و دەمبا!
لای ئازیزان...
دەبمە وێنە و بیرەوەریی
لە چاوانی هەندێکیشدا
دەبم بە فرمێسکی درۆ
تەنھا و تەنها...
لە چاوەڕوانی ژنێکدا،
بۆ هەمیشە، دەبمە "گۆدۆ"!
----------
* اشاره‌ای به نمایشنامه‌ی در انتظار گودو نوشته‌ی ساموئل بکت
(۲)
تۆ بینیوتە...
داری شاتوو
هەر بەپێوە
یەک لای ببڕنەوە و نەمرێت!
کەچی هێشتا ئەولای تری
وەکو جاران شاتوو بگرێت!
کێ دیویەتی...
باڵندەیەک
هەر لە ئاسمانی فڕیندا،
باڵێکی لێبکەنەوە،
ئەو لەنگەری خۆی تێکنەدا و
هێشتا وەکو پێشتر بفڕێت!
من نەمدیوە...
(تار) ێک تەلێکی بپچڕێت
بەڵام هێشتا ئاواز بۆ ژیان بچڕێت!
چەند گەورەیە...
ژنێک مەلی مەمکەکانی
لانەی سینەی جێهێشتبێ و
هێشتا منداڵ
لە ئامێزی نازی بگرێت!
-----------
* اشاره به همسرش که سرطان سینه گرفته بود.
(۳)
جگە لە تۆ کەس نابینم
تۆ لە ڕۆحما جێنشینی
خۆ، من ناڵێم
لە دونیادا جوانترینی
تۆ هەر بۆخۆت
بە بێ بانگەشە و ڕیکلامیش
بێ ڕکابەر .. یەکەمینی
لە نێو لیست و فراکسیۆنی
هەڵبژاردن و ڕیفراندۆم
کاندیدی من بەتەنها تۆی
لایەنگر و دەنگدەری تۆم
تەخت و بەختی وڵاتی دڵ چاوەڕێته
ئەوەش کورسیی عەرشی ڕۆحم
جێینەهێڵیت،
تا هەتایە شوێن و جێتە..!
(۴)
جەژن ناکەم... تا نەتبینم
کە تۆ ئێستا لە من ونی
مەرجی جەژن، مانگ بینینە
تۆش هەمیشە مانگی منی!
(۵)
هەر تەنها بە پێنج پیت
خاوەنی زۆر شیعر و
چیرۆک و ڕۆمانە؛
باران!
(۶)
بانگم بکە...
با، هەست بە بوونی خۆم بکەم!
بانگت دەکەم...
تا، لە بوونت دڵنیابم!
(۷)
چەندەها ئێوارە
من و تۆ دوبەدوو،
بەتەنها کورسییەک دەبووە جێی دیدارمان!
بڕوانە ئەو دارە
ئەوەندە گوێی ناوە بە دڵی ئێمەوە
تا ئێستاش قەدەکەی هەر لارە!
(۸)
ئێوارەیەک، بۆ یەکەمجار
ھەنگی لێوم، ھات و لەسەر
گوڵباخی لێوت نیشتەوە
گەرچی لێومان زۆر لەسەر یەک نەمانەوە
کەچی ئازیز...
شیلەی چێژێکی ئەبەدیی
ھەنگوینی ماچ؛
ڕژایە نێو ڕۆحمانەوە!.
(۹)
ئەگەر ژن و شەراب و شیعر نەبان
زۆر لەمێژ بوو، دەیانکوشتم
دەردی عیشق و
خەمی کورد و
مەراقی نان!
(۱۰)
تۆ لە تیشکی (ئێکس) دەچیت
کەس ناتبینێت...
بەئاشکراش بە نێو ڕۆحما،
دێیت و دەچیت!
(۱۱)
لات‌نەکردەوە
چ گوڵجاڕێکە ڕێگا
دوای تێپەڕبوونت.
(۱۲)
لەبری شەماڵ
تریفە شانەی دەکا
پرچی چنارێ
(۱۳)
کە ئەلبومی یادەوەرییم دەکەمەوە،
جارناجارێ وێنەکەی تۆ ھەروەک ئەوسا
عەتری خەندەی لێ دەبارێ
(۱۴)
(ئەی خۆر شاھیدبە)
وا بەپێش چاوی ھەموو دونیاوە
خوێنی قوربانیی لەبەرم دەڕوا
سەری بڕاوی دەستی غەدرم و
کەچی ھاوارم ناگاتە لای خوا
...
من ھەر شەنگالم... بەر لە داعش و
بەعس و عوسمانی تا تەیمووری لەنگ
مێژووم ھەر خوێنە، ھەر وێرانییە و
بەدیلگرتن و تاڵانییە و جەنگ
...
ئەز کە (خاک) و (با) و (ئاو) و (ئاگر)م
ئەی خۆر شاھیدبە لەوەتەی کە ھەم
من تەنێ کوردم، نە پەشیمانم
باجی کوردبوونە، ھەمیشە دەیدەم!.
----------
* شهری کُردنشین که برای مدتی توسط داعش تصرف شد.
(۱۵)
بەیانییان...
ڕۆحم وەک چۆلەکە هەڵدەفڕێ
بەرلەوەی تۆ چاوت هەڵبێنی
دێتە بەرپەنجەرەی ژوورەکەت
لەسەرخۆ... هێواش، سووک
چەند جارێک
شووشەکە دەداتە بەر دەنووک
کەچی تۆ دەست نابەی...
پەردەکە لانابەی!.
(۱۶)
تۆ لێرە نیت!
هەموو شت لەجێی خۆیەتی
هەمان شوێن و
هەمان وەرز و
هەمان شەقام
هەر منم و
هەر ڕێبواری هەمان ڕێگام...
بەڵام دنیاکە گۆڕاوە ئەمجارەیان
تۆ لێرە نیت من بەتەنیام!.
(۱۷)
رووتوقوت و لووس
شێدار و تەڕ بە شەونەم،
سەوزەگیای بەهار
(۱۸)
دوو گوڵە نێرگز
لە بەهار بە جێماون،
چاوەکانی تۆ!
(۱۹)
کچۆڵەی پاییز
گوارەی تازەی کڕیوە
گۆیژی سوور
(۲۰)
هەق بە کامیانە
هەر یەکەیان چوار پێتن،
ژیان و مردن!
(۲۱)
پێدەشتێک بەفر
چەمێک گڕی ڕاکشاو،
ژنێک بەڕووتی!
(۲۲)
نەخواردنەوەی شەراب،
سوکایەتیکردنە بە تری!
(نووسینی سەر گەڵامێوێک)
(۲۳)
دوو دەنک ترێ
دوو پێک شەرابی شیراز
چاوەکانی تۆ
(۲۴)
من و تۆ هەرگیز پێکناگەین،
تا ئەو (واو)ـە
لە نێوانماندا بێ!
(۲۵)
شاخێکی عاسێ
تاڤگەی هەنگوینی زمان
عەبدوڵڵا پەشێو!
----------
* شاعر سرشناس کُرد زبان
(۲۶)
[عیشق]
عیشق و مناڵ
وەکو یەک وان
پر شیرینی...
پر لە گریان!
عیشق و ژیان
لەیەکدەچن
یەکجار دێن و
یەکجار دەچن!
عیشق و مردن
وەکو یەکن
ئەم لە ژینت هەڵدەکێشی
ئەو لە کەفەن!
عیشق و خودا
بەیەکدەچن!
نە هیچی تر لەوان دەچی
نە ئەوانیش لە هیچ دەچن...
(۲۷)
(گۆرانییەکی قەیرە)
ئەفسوس؛ بۆ ئەو پاکیزانەی
تەمەنیان گوزەشت و
عیسایەک‌یش چاوەڕوانی نەکردن
جەخار؛ بۆ ئەو لێوانەی
پەپوولەی تەنها ماچێک
لێونوێژی نەشکاندون و
پێناسەیەکیشیان نییە بۆ مژین
حەیف؛ بۆ ئەو مەمکە تورتانەی
شل بوون و
دەنووکێکێان لە سنگێکی توکن نەدا
مخابن؛ بۆ ئەو پەنجانەی تەنها جارێک...
بە پێنووسێکی پەمەیی نامەیەکیان
بۆ عیشق نەنووسی
وەیلێ؛ بۆ ئەو چاوانەی
کاڵبوونەوە و بۆ یەکجاریش...
"مەسج "ێکی عیشقیان نەخوێندەوە،
ھەر جارێکیش وەڵامی
داگرتنی چاوی ھەرزەکارێکیان نەدایەوە!
ئاخ؛ بۆ ئەو برۆیانەی،
لە جەنگی مووکێشا کول بوون و
مانای ھەڵتەکانیان نەزانی
داخ؛ بۆ یاقووتی ئەو نینۆکانەی
قرتان و کەروێشکەیان بە قژی پیاوێک نەخست
ھاوار؛ بۆ ئەو ڕوومەتانەی
بوونە تاقیگەی ماکیاژ و
ھەر فرمێسکیش دەیشۆردنەوە
وای؛ بۆ ئەو ستیانانەی
کۆن بوون و دەستێکی تر نەیترازاندن
ئۆف؛ بۆ بلووری ئەو جەستانەی
پیریی داگیریکردن و
دوو چاوی نێر،
تێر.. تێر لێیان ڕانەما...
درێغ بۆ ئەو گوێیانەی
گران بوون و
سیحری (دایە)یان نەبیست!.
(۲۸)
گوڵەکان زۆر بەبێدەنگیی
لە بێ زەوقی ڕێبوارەکان ڕادەمێنن..
ڕێبوارانیش، ماندوو و بێئاگا
لە بوون و جوانیی گوڵەکان؛
بەخێرایی...
بەتەنیشتی باخچەکەدا تێدەپەڕن!
(۲۹)
کچۆڵان...
هەڵماقۆی پێدەکەن،
کوڕەکان..
سەری یەکدی پێدەشکێنن
ژنان، دەیکەن بە ملوانکە!
پیاوانیش؛
سێ بە سێ...
دەیدەنە دەست ژنان!
(۳۰)
بێ دەستلێدانیش
هەست بە بەرکەوتنت دەکەم
لە هەتاو دەچی!
(۳۱)
نەمبینیبوو... نەمبیستبوو
پێش بینینی ڕوخساری تۆ
بۆ ساتێکیش پێکەوەبن،
بەفر و پشکۆ...
کەچی پشکۆی لێوانی تۆ
گەش، گەش لەسەر
بەفری ڕوخسار،
هەتادێت دەگەشێتەوە
چەندە سەیرە...
نە بەفرەکە دەتوێتەوە؛
نە پشکۆکە دەکوژێتەوە!
(۳۲)
بەیانییەک...
خۆر، مانیگرت
گوڵ، خۆی وەراند
کەمان، ژێکانی خۆی پچڕاند
هەور گریا و مانگ، پرچی تریفەی بڕی
گزنگ، فرمێسکی شەونمی
سەر گیای نەسڕی
چەم، چاوی هاژەی هەڵنەبڕی
هیچ باڵدارێک
لە هێلانەکەی هەڵنەفڕی
چونکە هەر شەوی ڕابردوو
بە بەرچاوی
شەمشەمەکوێرەکانەوە
لە دۆڵێکدا
بە شەریعەتی دارستان
ژنێکی پاکیزەیان؛
لە مردن مارە کردبوو!.
(۳۳)
من جاران چیا بووم
“شاخێکی ڕەنگاوڕەنگ
جێی کەیف و سەفا بووم”
بۆ ئەوسای پێشمەرگە...
سەنگەر و پاڵپشت و پەنا بووم
شەوانی مەفرەزە و چوونە شار
ڕێبەر و ڕێگا بووم
ئێستاکەش زەلیلی
بەر کەڵبەی کۆمپانیا و دۆلارم
برینی سەر دڵ و
ئاخی ناخی تووڕەیی شارم
چەند سەیرە
ھاواری لووتکە و بناری شەقار شەقار
ناگاتە “کەڵکی قەیوانی ئازیز و یار”*
ماڵئاوا... ماڵئاوا
نایبینن جەستەی ھەلاھەلام
ئێستا لە گیانەڵڵای مەرگدام
من جاران چیا بووم
سبەی ئاپارتمان و ڤێلام!.
-----------
* "کەڵکی قەیوان ئازیز و یار" ئاماژەیە بە گۆرانییەکی شۆڕشگێڕانەی ساڵانی هەشتاکانی هونەرمەندی نەمر "ئازاد خانەقینی" کە بەرهەمی "تیپی مۆسیقای شەهید کارزان" و تێکست و ئاوازی هونەرمەند مامۆستا "دلێر ئیبراهیم" ـە.
تێبینی: لینکی گۆرانی ناوبراو لە یەکەم کۆمێنت دانراوە.
(۳۴)
[کریڤ]
کریڤێ من؛
کارژۆڵەکەی کوردی ئێزدی دەلال
لێم ببوورە،
لە شەرمی تۆ ملم کەچە و زمانم لاڵ
تۆ کە ھێشتا حاڵی نەبووی
لە ڕۆژی حەشری ھەڵەبجە و
لە سورەت و مەنفای ئەنفال،
وا ئەمجارەش کوڕانی خێڵ دوژمنانی
"مەسحەفا ڕەش" و "جیلوە"
ھەر ھەمان عەقڵ و عەگال
موجاھیدەکانی داعش
لەبەرچاوی مەلەک تاوس
لە ژێر تیشکی زێڕینی خۆر
لەلای مەرقەدی شێخ ھادی
لەسەر دوا دیواری لالش
بە ھەنیسک و تینوێتی تۆ و
سەری بڕاوی بابێ تە و
پاکیزەیی دادەی لە نێو خوێنا شەڵاڵ
بە خوێن نووسییان شەنگال؛
دیوی دووەمی ئەنفال!.
(۳۵)
شاخ گوتی...
من و ئەو یەکەم جار
"ئەشکەوتی سەردێمان"
بەیەکدی ناساندین
ڕووباریش گوتی کەس
وەکو من نایناسێت
تا ئێستا کەس وەک ئەو،
ڕۆمانی ھاژەم و
چیرۆکی لرفەم و
داستانی خوڕەمی
نەنووسیوەتەوە.
"با" ش، بە لاقرتێوە
گوتی کوا،
ئێوە کەی وەکو من دەیناسن
ئەو لە من نەرمتر، بەھێزتر،
تووڕەتر دەردەکەوت
هەر کاتێک
شەماڵ، یان ڕەشەبای شیعری ئەو
لەنوێ هەڵیدەکرد
ئیتر من
بێدەنگ لە شوێنی خۆم دەوەستام
کارێک ئەو بە بازرگانانی
خەبات و خەڵک و خاکی دەکرد
من کوا، کەی بە دەواری شڕم کردووە!.
(۳۶)
ئەنجومەنی باڵای "ڤاوڵ" ی
پیتی کوردی، کۆبوونەوە
تا، ناسنامەی ڕەسەنێتی
لە پیتی "خێ" بسەننەوە
وتیان چونکە لەوەتەی هەیت...
"خیانەت" هەیە و "خیانەت" دەکرێت
پیتی "خێ" خیشی کردبوو
لە خەفەتدا خێسەی دەکرد،
"ئەلف" هەستا... قیت ڕاوەستا
وەکو سەرۆکی ئەنجومەن
گوتی بەڵام، ئاخ و سەد ئاخ
ئاخەر ئەوسا...
چی بە "خاک" و "خانی" بڵێم
کێی تر لە پێش خۆم دابنێم!
"واو" یش وتی
تێدەگەم "ئەلف" دەڵێت چی
ئەی ئەوسا من
لە ئاست "خودا" و
"خوێندن" و "خوێن" دا؛ بڵێم چی
دواتر "ئۆ" هەستا لەسەرخۆ
وتی هەرگیز نازانم چۆن
سەر لەم کێشەیە دەربەرم
ئەی من "خۆر" و
"خۆشەویستی" بۆ کوێ بەرم
لەناکاو"خێ"، لەجێی پەنجە،
"خاڵ"ـەکەی سەری هەڵبڕی
تەنها وەک بەرگریی لە خۆی
گفتوگۆکەی بەوان بڕی
وا بەنیاز بوو
گفتوگۆکە بگۆڕێت بۆ بارێکی تر
کەچی سەرۆک بە بڕیارێک
کۆبوونەوەی ئەنجومەنی
بەبێ ئاکام؛
دواخست هەتا جارێکی تر...
(۳۷)
تۆ لە چاوی شیعری مندا
جوانێکی بێ ڕکابەری
لە کوێ شاجوان هەڵبژێرن
خۆت شاجوانی حەوت کیشوەری
(۳۸)
تاڵ و شیرین، کۆک
لە نێو دەنکێ ترێ‌دا
شەراب و دۆشاو
گڵاڵەکردنی ئەم بابەتە: #زانا_کوردستانی
